Een inkijkje in een bijzonder leven
[Recensie] De Belgische kunstenaar Jan Vanriet is geboren op 21 februari 1948 en viert in 2018 zijn 70ste verjaardag. Een mooi moment om het boek Radeloos geluk uit te brengen. Want Jan Vanriet is niet alleen schilder maar ook schrijver en dichter. Na zijn afstuderen aan de Koninklijke Academie van Antwerpen in 1972 steeg zijn ster zeer snel. Jan Vanriet is een groot kunstenaar en zijn schilderijen zijn over de hele wereld bekend en hangen in vooraanstaande musea. Maar zoals gezegd, hij schrijft ook, publiceert dichtbundels en schrijft artikelen voor bladen als Vrij Nederland en Avenue.
Sinds 1987 ontwerpt hij toneeldecors en maakt hij tekeningen bij een roman van Hugo Claus. Het lijkt wel of Jan Vanriet alles kan en alles met evenveel succes bekroond ziet. Het boek Radeloos geluk wordt omschreven als een caleidoscopisch zelfportret. Die omschrijving dekt de lading lang niet helemaal. Deze dikke pil is een aaneenschakeling van herinneringen, gedachtenspinsels, dagboekaantekeningen, reisreportages en nog veel meer. Vanriet gedenkt zijn leven en ontmoetingen met bijzondere mensen. Hij schildert met een helder en aanstekelijk taalgebruik de wereld zoals hij hem ziet en gezien heeft.
We reizen met hem de hele wereld over. Van New York naar Wenen, Berlijn, de Provence, Moskou en zo verder. Hij maakt kennis met grote namen in de kunst- en literaire wereld. Hij werkt met ze samen en leert er een aantal goed kennen. In korte fragmenten neemt hij ons mee door zijn leven. Van vroeger naar nu, maar eigenlijk is er geen chronologische volgorde. Zwart/wit foto’s zien we door het hele boek. Niet alle ontmoetingen verlopen even vlekkeloos en hier en daar is zijn mening scherp maar nimmer venijnig.
De Tweede Wereldoorlog heeft de familie van Jan Vanriet veel leed bezorgd. Zijn vader verloor zijn eerste vrouw en zoontje in 1941. Na de oorlog trouwde hij een vrouw die Ravensbruck had overleefd. Na dertig jaar huwelijk komen zijn ouders in een vechtscheiding terecht. Jan Vanriet oordeelt en veroordeelt niet, maar observeert slechts.
Tijdens het lezen krijg je vaak de indruk dat de kunstenaar/schrijver af en toe nogal abrupt overgaat van het ene onderwerp naar het andere. Iedere herinnering roept weer een andere herinnering op en hij heeft zoveel te vertellen dat hij soms van de hak op de tak lijkt te springen. En toch blijft het een boeiend verhaal met veel interessante mensen. Ook de naoorlogse geschiedenis is een onderwerp dat Vanriet boeit. Hij reist met zijn vrouw Simone door Europa en niets ontgaat hem. Ieder detail, iedere beweging en iedere gebeurtenis is voor hem belangrijk en deelt hij met de lezer.
Jan Vanriet komt uit het boek naar voren als een intelligent maar vooral aardig mens die toch niet met zich laat sollen. Zijn omgang met grote namen is de normaalste zaak van de wereld en uit niets blijkt dat hij daar trots op is of dat belangrijk vindt. Het is een gegeven in de wereld waarin hij leeft. En wellicht is het wel zo dat alle mensen die hij ontmoet trots mogen zijn om van zijn wereld deel uit te maken. Vanriet is niet alleen een groot kunstenaar maar zeker ook een groot schrijver.
—
Eerder verschenen op Hebban.nl
