"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Regeneratie

Dinsdag, 6 juli, 2021

Geschreven door: Eva Coolen
Artikel door: Marnix Verplancke

Road novel

De eerste zin

“Ruth liet de achteruitkijkspiegel los en klemde het stuur weer met twee handen vast, er zat glinsterend suiker van de donut op haar lippen, waardoor haar brede roze mond eruitzag als iets wat je op kon eten.”

Recensie

Samen met haar beste vriendin Ruth is de vertelster van Eva Coolens roman Regeneratie op weg met de auto. Zestien en op een dag na achttien zijn ze, en met een doos geld op de achterbank vluchten ze hun gouden toekomst tegemoet. Ze geven hun haar een ander kleurtje zoals ze dat in films hebben gezien en zingen mee met Lana Del Rey wanneer zij het heeft over Californië, land van zon, zee en vrijheid. Ze worden andere mensen. Gedaan met de armoede van hun alleenstaande moeder, de terreur van hun stiefvader en het achter de kassa zitten in de lokale supermarkt, al twijfelt de vertelster nog en hoort ze in haar achterhoofd een stemmetje piepen dat het er in de echte wereld anders aan toegaat. Wie rijk begint eindigt nog rijker, zegt het, en wie arm begint…

Boekenkrant

Coolen heeft haar roman alles meegegeven van een Amerikaanse road novel. Er zijn motels en tankstations waar de meisjes niet alleen benzine en energiedrankjes inslaan, maar ook ’politievoer’, wat staat voor donuts en wienermelange, een zoeterige mengeling van warme chocolademelk en koffie. Maar het boek speelt in Nederland, vermoed je, al worden plaatsnamen niet genoemd.

In een tweede verhaallijn beschrijft Coolen hoe de twee meisjes elkaar leerden kennen toen ze allebei caissière waren, hoe moeilijk ze het hadden thuis en op school en hoe ze ingingen op een advertentie in een lokaal krantje waarin een zwaar gehandicapte man huishoudelijke hulp vroeg en daar vijf keer meer voor wou betalen dan ze in het warenhuis vingen. Bijzonder ingenieus laat Coolen deze twee lijnen naadloos op elkaar aansluiten, waardoor het boek op het einde klaar is om opnieuw te beginnen, met de meisjes die huilen om het lot van een vrachtwagen vol ganzen op weg naar het slachthuis.

Coolen schrijft gevat en toch beeldrijk. Verwacht geen barokke woordwatervallen, maar eerder korte, veelal cynische observaties die passen bij het schrale landschap waar haar meisjes doorheen rijden terwijl ze Cardi B citeren uit de song Get Up 10: ‘Bitches hated my guts, now they swear we was cool / Went from makin’ tuna sandwiches to makin’ the news’.

Drie vragen aan Eva Coolen

In je boek confronteer je je personages met het grote millennialprobleem, dat de realiteit niet voldoet aan de verwachtingen. Waar komt het idee vandaan dat dit wel zo zou zijn?

Coolen: “Die meisjes zijn alweer Gen Z. Voor hen, en voor mijn generatie, geldt de grote invloed van pop en online-cultuur, van films en muziek waarin de formule wordt herhaald dat je het kan maken als je het maar wil. Rags to Riches, het verhaal van mensen die in slechte omstandigheden opgroeien en zich daaruit vandaan boksen. Maar rotzooi trekt vaak meer rotzooi aan. Dat succesverhaal is zo zeldzaam. Ook de media zijn gek op succes, en ik denk dat veel jonge mensen tegenwoordig het idee hebben dat als ze het op hun vijfentwintigste nog niet gemaakt hebben, het zo’n beetje verloren is.”

Maar het gaat niet alleen over rijkdom en succes? De vertelster in je boek wordt ontmaagd in een scène die zo van een pornosite zou kunnen komen.

Coolen: “In heteroporno wordt een vrouw hard geneukt en dan kom je klaar in haar gezicht. Alles in porno draait om het visuele en extreme. Ik denk dat de seksuele ervaring van mij en jongere generaties daar enorm door is beïnvloed en behoorlijk verknipt is geraakt. Ik was al rond een jaar of tien geïnteresseerd in de wereld van seks. Als ik toen een smartphone had gehad was ik die internetpornowereld heel jong ingegaan, zoals veel jonge kinderen nu.”

Is je boek ook te lezen als kritiek op de mythe van de vrijheid, die zegt dat we ons leven zelf in handen hebben?

Coolen: “Ik wil niet zeggen dat die mythe moet verdwijnen. Ik groeide op in gelijkaardige omstandigheden als de twee meisjes uit mijn boek en ik haalde juist veel hoop en motivatie uit de ideeën die de popcultuur uitdroeg. En soms gebeurt het ook wél natuurlijk. Maar er is ook een keerzijde aan die mythe. Ze zegt dat de wereld een rechtvaardig oord is, en dat als je het er niet in redt, dit jouw eigen schuld is. Daar wil ik mee afrekenen ja, en met het idee dat hoofdpersonages heldinnen moeten zijn.”

Eerder verschenen in Knack

Boeken van deze Auteur: