"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Report 9

Donderdag, 27 april, 2017

Geschreven door: Theo Niekus
Artikel door: Chris Reinewald

De betovering van het banale

[Recensie] Voor de Amsterdamse fotograaf Theo Niekus is het Damrak, grofweg tussen het Centraal Station en de Dam, zijn natuurlijke habitat. In een (on)regelmatige publicatie, Report, die het midden houdt tussen een fotoboekje en een tijdschrift doet hij woordloos verslag van wat zijn camera ziet.

Waarom committeert een fotograaf als Niekus zich jarenlang aan vrijwel één nogal lelijke locatie? Menige Amsterdammer, lopend vanaf het CS mijdt het Damrak namelijk als weinig respectabele en representatieve Rode Loper voor Amsterdam.

Je struikelt er over eettentjes voor de net aangekomen toerist, die anno 2017 iedere seconde wenst te kunnen eten. Tussendoor vind je souvenirwinkels met akelige kitsch, wisselkantoren en hotels die in de top 10 van ’s werelds meest ranzige ‘ondernachtingen’ staan. Aan de overkant van het Damrak lokken de rondvaartboten. Menige toerist doet er uren over om de verlokkingen te negeren om dan pas echt aan Anne Frank, Rijksmuseum, Van Gogh en Heineken te beginnen.

Niekus houdt zijn camera op borsthoogte. Hij kijkt dus niet door de lens van zijn camera maar heeft zich erop geoefend mooie situaties in te schatten. Zo voorkomt hij dat mensen poseren of agressief reageren op zijn gefotografeer. Het laatste gebeurt overigens nu veel meer dan in de dagen van Ed van Elsken, de Amsterdamse straatfotograaf par excellence. Waar Van der Elsken de passanten bewust oog-in-oog uitdaagde maakt Niekus zich vrijwel onzichtbaar in de massa om zo natuurgetrouwere beelden te vangen.

Heaven

Dramatisch begint de negende Report met een fietsongeluk. Van het slachtoffer zien we alleen maar de benen, links in beeld. Bekijk de internationale boeren, burgers en buitenlui die het Damrak komen afgezakt. Allemaal lijken ze op elkaar. Krijsende baby in de armen. Zonnebrillen die een verveelde blik toch niet kunnen verhullen. Hoodies. Net iets te dikke en te melkbleke, blote armen.

Blonde toverfeeën, die de magie van hun aanblik verbreken door in een broodje te bijten. Oprechte lol, scootergedrang. Kortom: taferelen wat in een Duitse film uit de twintiger jaren een “symfonie van de grote stad” werd genoemd.

Wie zich abonneert op de Reports ziet bovendien per nummer de subtiele veranderingen in het straatbeeld. Nu domineert bijvoorbeeld zwarte kleding. Als altijd blijven bepaalde details onverklaarbaar. Waarom loopt iemand met een stofzuigerslang en een ander met een schepnet over het Damrak? Een vallende driehoekskoker uit een museum werkt als een geometrische stoorzender in een straatscène.

Je vraagt je af waar Niekus zijn dagelijkse, jarenlange fascinatie voor juist het Damrak vandaan haalt. Ooit kwam hij hier als niet-Amsterdammer als Groninger, als Haagse fotografiestudent de stad binnen. Met de trein. Het Damrak fungeerde daarbij als verwachtingsvolle boulevard naar Amsterdam. Daar ging het volle leven beginnen. Die sensatie van de eerste, verliefde aanblik – waarvoor een Japanse marketingterm toki-meki bestaat – heeft hem nooit verlaten.

Iedere keer komt hij opnieuw aan, gewapend met een frisse blik. Dat we als Amsterdamse voorbijgangers onze blik afwenden van de banale betovering die Damrak heet zegt vooral iets over onszelf.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles

meer informatie: http://www.theoniekus.nl/publicaties/fotomagazine.html


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.