Historische weg- en waterbouw
[Recensie] Dit boek Reuzenarbeid gaat over de aanleg van kanalen, spoorwegen, sluizen en bruggen in ons land gedurende de periode 1861 – 1918. We mogen blij zijn dat de toenmalige minister opdracht gaf om de bouw van deze infrastructurele werken fotografisch vast te leggen. Hij had een vooruitziende blik en heeft daarmee veel belangrijke projecten voor het nageslacht bewaard.
Het boek heeft een thematische opzet: zee, land, rivier, kust, landaanwinning en landontginning, spoorwegen. Duidelijk wordt in Reuzenarbeid de stormachtige ontwikkeling die ons land in deze 50 jaar heeft doorgemaakt. In vrij korte tijd wordt veel van de nog amper ontwikkelde infrastructuur aangepakt en dit vormt de basis waar wij vandaag nog steeds gebruik van maken, al dan niet in gemoderniseerde vorm.
Reuzenarbeid bevat een “zeer bijzondere collectie foto’s die het meer dan waard is om te koesteren”. De prachtige historische foto’s vertellen veel over de tijd waarin ze zijn gemaakt en illustreren tevens de fotografische ontwikkeling. De uitvoerige begeleidende teksten plaatsen ze in een historisch kader en geven veel achtergrondinformatie om de foto’s beter te kunnen begrijpen.
Opvallend is vaak de nietigheid van mensen – arbeiders – in de zeker voor die tijd grootschalige werken zoals de bouw van een nieuwe sluis bij IJmuiden in 1854.
Dikwijls straalt er ook een zekere rust en waardigheid vanaf zoals bij de bouw van de schutsluis in Vianen in 1886. Typerend voor die tijd waarin fotografie nog een hele gebeurtenis was, zijn de poserende arbeiders die daar blijkbaar alle tijd voor nemen. Ze stralen ook trots op hun werk uit. Een aantal ingenieurs wordt in de tekst getypeerd.
Bijzonder is de grote hoeveelheid mensen die werkt aan de aanleg van het Apeldoorns kanaal in 1869 en de gestructureerde wijze waarop ieder zijn plaats inneemt. Het belang van deze bouwwerken komt duidelijk naar voren bij de opening van het station in Zutphen in 1865. Een enorme massa mensen is hierbij aanwezig.
Een zeer opvallende foto is die van de aanleg van het spoorwegviaduct over de Binnenrotte in Rotterdam in 1872. Door de achter elkaar liggende bogen heeft het bouwwerk een zekere klassieke uitstraling die aan de tijd van de Romeinen doet denken.
Dit boek is interessant voor wie in weg- en waterbouw geïnteresseerd is maar gezien de historische foto’s is het ook voor mensen met geschiedkundige en fotografische interesse belangwekkend.
Auteur Willem van der Ham is historicus en geograaf. Verder leverden Anneke van Veen, Maartje van den Heuvel, Mieke Jansen en Mattie Boom bijdragen.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
