"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Revoluties in de klas

Woensdag, 11 juli, 2018

Geschreven door: Matthias Meirlaen
Artikel door: Joris Oddens

Secundair geschiedenisonderwijs in de Zuidelijke Nederlanden, 1750-1850

[Signalering] Tussen 1750 en 1850 stonden de Zuidelijke Nederlanden achtereenvolgens onder Oostenrijks, Frans, Nederlands en Belgisch bestuur. Matthias Meirlaen heeft onderzocht hoe het ‘middelbaar’ geschiedenisonderwijs zich gedurende deze eeuw heeft ontwikkeld. Door de gekozen tijdsafbakening en een focus op het beleid is Meirlaen in staat te laten zien dat de opeenvolgende regimes dit onderwijs opvallend genoeg nauwelijks beschouwden als instrument om hun gezag mee te legitimeren: zij hadden er geen bezwaar tegen dat (ook) een Belgisch-nationaal geschiedverhaal werd verteld. De auteur heeft eveneens naar de praktijk gekeken en maakt aannemelijk dat de onderwijshervormingen die ten tijde van de Franse Revolutie werden geïntroduceerd – geschiedenis als een apart, in de volkstaal gegeven vak, ontdaan van de nadruk op de goddelijke voorzienigheid en meer gericht op reflectie en het leggen van verbanden dan op feiten en chronologie – in de klas maar mondjesmaat werden gerealiseerd, omdat docenten die deze verlichte agenda konden uitvoeren nog niet waren opgeleid en geschikte handboeken ontbraken.

Vanaf Napoleon werd teruggegrepen op het traditionele Latijnse onderwijs waarin voor geschiedenis slechts een bijrol was weggelegd, maar een eeuw later kregen de vernieuwingen die rond 1750 door Franse Verlichters waren bedacht in België, definitief hun beslag.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Hereditas Nexus