Introductie in de riddercultuur
[Recensie] Het populaire beeld van fiere ridders hoog te paard in glanzende harnassen spreekt nog altijd tot de verbeelding. In dit boek wordt op toegankelijke wijze een wat genuanceerder beeld van deze middeleeuwse krijgers geschetst. Auteur Petty Bange was tot 2015 universitair docent middeleeuwse geschiedenis aan de Radboud Universiteit.
Het boek is duidelijk bedoeld als populaire introductie op het middeleeuwse ridderschap voor een lekenpubliek. Het boek is makkelijk leesbaar, is niet dik en bestaat uit korte min of meer opzichzelfstaande hoofdstukjes. In de eerste hoofdstukken legt de auteur de herkomst van de ridder als maatschappelijk fenomeen uit, daarna volgen thematische hoofdstukken waarin de Slag bij Poitiers (732) en de daaropvolgende mythevorming, het Tapijt van Bayeux en de Slag bij Hastings (1066), en de religieuze ridderorden worden besproken. Een rode draad tussen deze ijkpunten in de middeleeuwse geschiedenis ontbreekt echter waardoor je je als lezer die niet helemaal nieuw is in het onderwerp afvraagt wat precies de bedoeling is van deze bijeengeraapte lemmata.
Naast een aantal militairhistorische hoofdstukken is in het boek veel aandacht voor de rol en aanwezigheid van ridders in de historische literatuur. De ridder- en Arthurromans worden uitvoerig besproken, waarbij zowel hun ontstaan als hun receptie in de geschiedenis tot in onze moderne tijd voor het voetlicht worden gebracht. Arthur, Perceval de Graalromans van Chrétien de Troyes en Karel ende Elegast hebben een eigen hoofdstuk, en ook wordt het werk van Willem van Hildegaersberch besproken, wat een leuke aanvulling vormt . Net zoals het hoofdstuk over de Codex Manesse een interessante toevoeging vormt. Noemen we dan nog een hoofdstuk over Jacoba van Beieren als casus voor de positie en rol van (adellijke) vrouwen in de middeleeuwse samenleving, dan ontstaat een vrij aardig beeld van inhoud en reikwijdte van Banges boek.
De caleidoscopische opzet, met tal van thematische hoofdstukken die niet veel meer gemeen lijken te hebben dan dat ze allemaal op een of andere manier raken aan de riddercultuur, heeft voor- en nadelen. Als een eerste introductie in het onderwerp is het voor een leek een prettig leesbaar, mooi vormgegeven en geïllustreerd boekje. Voor lezers die al wel weten wie Jacoba van Beieren, de Tempeliers en Karel de Grote waren biedt het boek weinig.
—
Eerder verschenen op Hereditas Nexus
