Wie van ons droomt daar niet van? Om huis en haard en het drukke, hectische leven in Amsterdam achter te laten en met vriendin en hond te gaan emigreren naar een piepklein, nauwelijks bewoond eiland in Noorwegen. Irwan Droog voegde de daad bij het woord en vertrok. Over zijn belevenissen aldaar heeft hij een boek geschreven, Het huis aan het einde. Inmiddels is hij terug in Amsterdam waar ik een ontmoeting met hem heb.
Roelant: ‘Wat mij natuurlijk enorm intrigeert is hoe je ertoe kwam om midden in de Coronatijd naar Noorwegen te emigreren?’
Irwan: ‘Dat idee kwam eigenlijk van mijn vriendin, Kim, die op Facebook een uitnodiging tegenkwam voor een Nederlands stel om zich op een klein Noors eiland te komen vestigen. We hebben elkaar in de Coronatijd ontmoet, dus onze relatie was pril, maar we besloten om dat avontuur samen aan te gaan.’
Roelant: ‘Het moet toch een enorme overgang zijn geweest van de stadshectiek naar de stilte op een bijna onbewoond eiland.’
Iwan: ‘Dat was zeker een grote overgang, maar het beviel ons beiden erg goed. De natuur is wonderschoon. Waaraan we nog het meeste moesten wennen waren dagelijkse dingen als het niet afsluiten van je woning en dat iedereen zomaar binnen komt stappen. Alle woningen zijn gewoon open en vrij toegankelijk en de eilanders lopen zo naar binnen. Even een praatje en een drankje en dan gaan ze weer. Dat is totaal anders dan in Amsterdam waar je met vrienden en kennissen eerst een afspraak maakt om bij elkaar te komen.
Ik heb mijn hele leven alleen maar in Nederlandse steden gewoond. Je gaat vanzelf verlangen naar wat je niet kent. Ik ben hier in Amsterdam op mijn gemak, maar het trekt wel aan, dat onbekende. Misschien niet per se dat kleine dorpje, omdat dat wel een heel andere samenleving is, maar wel meer ruimte, meer natuur en geen onder- of bovenburen. Een vrijstaand huis ergens op een veld, dat was een droombeeld van me. En dan heb je dat opeens op zo’n afgelegen plek in Noorwegen. Ik genoot daar elk moment van. De tijdsdruk die je in Nederland voelt, is daar compleet weg. Maar ja, ik ken ook de gemakken van het huis in Amsterdam en de familie en vrienden die ik hier heb. Alle mogelijkheden die je hier wél hebt en daar niet. Dat was vooral in het begin even omschakelen. Het wende wel, maar voor de langere termijn… Ik zou heel graag nog een keer teruggaan, maar als je nadenkt waar je zou willen eindigen zou ik niet op een plek willen zitten waar je er acht uur over doet om de dichtstbijzijnde stad te bereiken, of een ziekenhuis.’
Roelant: ‘Ik moet meteen denken aan die prachtige tv programma’s van Floortje Dessing, waar ze bij mensen op bezoek gaat die op onherbergzame of bijna onbereikbare plekken wonen.’
Irwan: ‘Toen Kim en ik daar voor het eerst voor een week naar toe gingen om te kijken, duurde de heenreis 55 uur. En dat terwijl het een min of meer directe vlucht was. Maar als er van alles tegen zit, bijvoorbeeld door een harde wind, dan gaan bussen en boten niet. De Noren zijn dat soort vertraging gewend. Die gaan er heel laconiek mee om. Als zij een reis van normaliter twee uur moeten maken, kijken ze niet raar op als die opeens tien uur duurt. Toen we daar eenmaal gingen wonen, wenden we best snel aan die manier van loslaten.’
Roelant: ‘En schaken, werd dat veel gedaan? Magnus Carlsen, de wereldkampioen, komt uit Noorwegen.’
Irwan: ‘Op dat eiland niet heel veel. Ik ben zelf ook geen groot schaker, heb er wel eens een schaakbord gezien, maar verder was dat geen groot ding daar. De mensen daar hebben vooral hobby’s die in het verlengde van hun werk liggen. Zoals vissers die zich bezig houden met touw knopen en daar bijvoorbeeld allerlei matjes van maken. Zodra het mooi weer is, gaan de bewoners massaal naar buiten en zoeken elkaar op. Samen eten, samen spelletjes doen, dat soort dingen.’
Roelant: ‘Wat me frappeerde in jouw verhaal is dat jouw hond, Zorro, de hele tijd aangelijnd moest worden. Dan zit je op een eiland! Dat is toch vreselijk.’
Irwan: ‘Het probleem is dat het eiland naast een van de oudste vissersgemeenschappen van Europa ook een vast honk voor heel veel trekvogels is. En een bijzondere broedplaats voor bijvoorbeeld eidereenden en brandganzen. In de lente is het broedseizoen. Zorro heeft een jachtinstinct en zou erachteraan blijven rennen tot hij ze heeft. Ze hebben op dat eiland de regel ingesteld dat honden en katten niet los mogen tijdens het broedseizoen. Ik begrijp dat wel. Ik zou zelf ook niet willen dat hij met een broedende vogel in zijn bek thuiskomt. Maar het maakte het wel lastiger om hem de benodigde beweging te geven.’
Roelant: ‘Hadden jullie een ommuurde tuin?’
Irwan: ‘Nee, ook niet. De foto voorop het boek is van het huis waar we woonden. Echt op het uiterste puntje van het eiland. Ik hou meer van de kou dan van de warmte. Van de hitte word ik wat loom en traag, maar nét een beetje kou kan me oppeppen en wakker houden. Ook visueel zijn die sneeuwplaatjes schitterend. Het geluid wordt ook zo mooi gedempt. Dat geeft een heel serene sfeer.’
Roelant: ‘Waar je niet veel over schrijft in jouw boek is over de relatie tussen jou en Kim.’
Irwan: [lachend, aarzelend] ‘Nou, ik heb nooit over mijzelf willen schrijven ten eerste, als uitgangspunt.’
Roelant: ‘Maar jij beleeft het, het is jouw ervaring.’
Irwan: ‘Ik beleef het en ik zat vast aan mijn perspectief. Alles is door mijn ogen beschreven. Daarom ontkwam ik er niet aan om bij mijzelf te rade te gaan wat ik er allemaal van vond en erbij voelde. Je gaat vanzelf reflecteren. Ik ben de lens waardoor de verhalen opgetekend zijn. Maar om daarbij vanuit een ‘wij’ te schrijven… dat gaat dan ook weer ver.’
Roelant: ‘Dat bedoel ik niet helemaal. Je beschrijft dat jij en Kim elkaar nog niet zo lang kenden voordat jullie samen dit avontuur aangingen. Op zo’n afgelegen plek ben je echt op elkaar aangewezen. De relatie kan zich verdiepen of je kunt elkaar de tent uitvechten. Als lezer ben je daar benieuwd naar. Bij zo’n emigratie kan je relatie alle kanten op vliegen.’
Irwan: ‘Kim en ik hebben elkaar leren kennen aan het begin van de lockdown en hebben een half jaar in deze woonkamer doorgebracht. En toen zijn we samen dat avontuur aangegaan met in ons achterhoofd dat we elkaar zouden steunen en dat we altijd terug zouden kunnen gaan als het niet zou werken. We hadden beiden ons huis hier aangehouden. Gelukkig is dat niet gebeurd en hebben we een fantastische tijd gehad. Want om zoiets alleen te doen… Dat zou erg eenzaam kunnen worden. Het was heerlijk om dat samen te kunnen doen. Het is ook echt een boek van Kim en mij samen. Maar ik wilde in mijn boek juist niet de aandacht op onze relatie vestigen. Mijn focus is altijd geweest om een portret van dat eiland te maken en de verhalen te vertellen van de mensen die daar wonen. Hoe het leven daar op zo’n plek is.’
Roelant: ‘Maar het is een groot verschil als je een kleine gemeenschap binnenkomt als stel, of als man alleen.’
Irwan: ‘Oh dat klopt zeker. Vandaar dat de oproep bij Facebook specifiek gericht was op Nederlandse stellen, en niet op alleenstaanden. Want dan is de kans groter dat je zonderlingen of eenlingen krijgt die minder goed in een gemeenschap passen. De bedoeling van de Noren was om een impuls te geven met vers bloed aan een steeds leger wordend eiland. Daarnaast heb je ook een vangnet nodig. Gelukkig konden wij dat voor elkaar zijn. En hij was natuurlijk altijd een goede derde. [lachend wijst Irwan op zijn hond, Zorro] Hij had heel snel door hoe het daar werkte. Ik wil niet zeggen dat hij verwend is, maar hij kwam niks tekort.’
Roelant: ‘En dan zitten jullie daar, maar hoe overleef je financieel?’
Irwan: ‘Een van de dingen die maakte dat we gemakkelijk zo’n stap konden zetten, was dat we beiden vanuit huis werkten. Ik werk al jaren als redacteur en vormgever. Kim is schrijfbegeleider, redacteur en was ook een boek aan het schrijven. Dat betekent dat het niet uitmaakt waar ik ben als ik mijn laptop maar bij me heb. Daarnaast konden we bijna gratis in dat grote huis verblijven. Alleen de onkosten hoefden we te betalen.’
Roelant: ‘En ze hadden goed internet daar?’
Irwan: ‘Nee. [we barsten beiden in lachen uit] Er waren een paar wifi netwerken op het eiland, maar die waren niet best. Er was wel een goed landelijk 4G netwerk. Maar dat moest ik via mijn Nederlandse provider gebruiken en dan zit je aan een bepaald limiet per maand. Met grote bestanden heen en weer sturen ging ik daar wel altijd overheen. Dat was een extra kostenpost. Gelukkig wisten mijn opdrachtgevers mij nog te vinden. Ik heb daar onder meer een roman uit het Engels vertaald over een vluchtelingenkamp in Noord-Afrika, Stilte is mijn Moedertaal van Sulaiman Addonia. Ook mocht ik als persklaar maker meewerken aan het boek Ik ben een eiland van Tamsin Calidas.’
Roelant: ‘Je maakt ook boekcovers.’
Irwan: ‘Ja, dat is heel leuk werk waar ik mijn tekstwerk een beetje mee kan afwisselen. Aan werk was er gelukkig geen gebrek. De luxe is ook dat ik mijn eigen uren kan bepalen. Dus als er midden op de dag iemand voor de deur stond om ons mee te vragen voor een boottrip naar een onbewoond eiland, konden we zó mee. Die vrijheid van thuiswerken, daar ben ik alleen maar méér van gaan houden. Het heeft ook nadelen natuurlijk. Soms moet ik avonden en weekenden doorwerken. Maar als je van negen tot vijf vastzit op een kantoor… Dat is toch een heel andere wereld. Ik heb dat ook gedaan, vroeger. Een band met je collega’s krijgen heeft ook z’n charme. Maar dat weegt niet op tegen de vrijheid die ik nu heb.’
Roelant: ‘Wat voor opleiding heb je gedaan?’
Irwan: ‘Literatuurwetenschap en Nederlandse Letterkunde in Amsterdam. Oorspronkelijk kom ik uit Den Haag, maar na mijn studie ben ik hier in Amsterdam gebleven. Na de middelbare school ben ik ooit begonnen met bedrijfskunde, maar dat bleek niks voor mij te zijn. Toen ik rond mijn 23-ste een tijdje thuis zat met agorafobie [pleinvrees] heb ik heel veel gelezen. Toen ik opkrabbelde en besloot om weer te gaan studeren, moest het iets zijn waar mijn hart zou liggen. Toen ben ik met Literatuurwetenschap begonnen en heb dat met heel veel plezier en liefde in vier jaar afgemaakt. En ik heb het geluk gehad om meteen bij de uitgeverij waar ik stage had gelopen, aan de slag te kunnen als redacteur. Dat was uitgeverij Cossee. Omdat het een kleine uitgeverij was, was ik bij alle stadia van de boeken betrokken. Ik heb dat vijf jaar gedaan, ontzettend veel geleerd, alle aspecten van het boekenvak gedaan. Ik maak nu nog steeds omslagen voor Cossee en doe redactieklussen voor ze. Ondertussen schreef ik mijn belevenissen hier op dit eiland op als een soort verslaggeving. Daaruit is dit boek ontstaan.’
Roelant: ‘Scandinavië is beroemd om zijn crime stories en thrillers. Kwam je niet in de verleiding om een thriller te schrijven gesitueerd op dit eiland?’
Irwan: ‘Nou, toen we daarnaartoe vertrokken was mijn eerste idee om daar de grote roman te schrijven waar ik al jaren half aan werk. Dat zou een historische roman worden over een poolexpeditie. Daar heb ik meters literatuur voor in de achterbak gegooid en meegenomen. Maar toen ik daar een week zat, kreeg ik een mailtje van de uitgever [Jasper Henderson van uitgeverij Thomas Rap] die wat foto’s had gezien die ik daar gemaakt had. Wat ben je daar aan het doen?, vroeg hij. Wil je dáár niet over schrijven?, want ik ben ontzettend benieuwd naar dit avontuur. Zo is het boek ontstaan. Het schrijfwerk heeft allemaal dáár plaats gevonden. En terwijl ik aan mijn non-fictie werkte, schreef Kim een roman. Daar was ze al langer mee bezig, maar die heeft ze nu op het eiland gesitueerd. Met een beetje geluk verschijnt haar boek binnenkort, wat geen thriller is maar wel een spanningsboog heeft en mysterieuze gebeurtenissen die op het eiland plaatsvinden. Hoe ze voluit heet? Kim Linssen en dit zal haar eerste boek worden. Net als Het huis aan het Einde ook mijn debuut is.’
Roelant: ‘Jullie hebben het begrip ‘schrijvershuisje’ en ‘hutje op de hei’ een heel letterlijke betekenis gegeven. Maar het heeft in ieder geval al minstens één mooi boek opgeleverd. Dank je wel voor dit gesprek, Irwan.’
Roelant
Perfecte Buren
Eerder verschenen op Perfecte Buren.
