Een pittig onderwerp
[Recensie] Dimphy en haar zoontje Wes ontvluchten hun thuis in Amsterdam-West van een gewelddadige vriend om elders (in Amsterdam-Noord) een anoniem en nieuw bestaan op te bouwen. De ontsnapping aan dat trauma wil ze 25 jaar later vieren met haar inmiddels volwassen zoon, die in zijn eigen drama vertoeft. Moeder en zoon leven in een beperkte kring van weinig familie en vrienden, en menen door te vluchten zichzelf te kunnen genezen. Ze zijn immers ontsnapt aan dat drama en overleven als het ware hun verleden door elders opnieuw te starten.
Soms komt Wes vanwege zijn immense intelligentie wat autistisch over en naar blijkt is zijn succesvolle zelfhulpboek, dat hij schreef, ook daadwerkelijk een schreeuw om aandacht. Maar Wes gaat ondanks dat zijn eigen ondergang tegemoet, omdat hij niet in staat blijkt zelf te genezen van zijn eigen trauma’s. Ongewild richt hij zichzelf maar ook anderen daarmee ten gronde en in zijn neerwaartse vlucht komt hij zichzelf pas goed tegen.
Je kunt je voorstellen dat dit drama tijdens het lezen een sfeer van enorme eenzaamheid oproept. Niet alleen heeft dat effect op de hoofdpersonen, maar ook op de lezers. Helaas was het niet altijd duidelijk of gesprekken in het boek louter flashbacks zijn of dat ze werkelijk worden gevoerd op het moment suprême. Het vertelperspectief is daarbij ook niet altijd even duidelijk.
Ik raakte enorm gefascineerd hoe Wes (die in het echte leven games bouwt) het zelfhulpboek schrijft. Hij doet dit louter op aanwijzingen van een voormalig vriendin, wiens liefde en goedkeuring hij nog altijd probeert terug te winnen. En door wie hij, door het misvatten van haar intenties om hem op het rechte pad te krijgen, toch wordt afgewezen.
Hoewel dit boek meer potentie in zich heeft, en er genoeg variatie bestaat door steeds tussen heden en verleden te switchen met elk hoofdstuk, vond ik het gebrek aan een degelijke duidelijkheid met betrekking tot het perspectief jammer. Zo wordt niet echt duidelijk of je als lezer wordt meegenomen in de gedachten van die persoon of in een gesprek met meerdere personen. Achteraf blijkt pas duidelijk dat het boek een goede waarschuwing is om niet te veel op zelfhulpboeken te leunen. Vooral niet de exemplaren die geschreven zijn door mensen die ergens even het licht menen te hebben gezien, en zichzelf daarna ook niet goed meer kunnen redden. Althans niet zonder gerichte psychologische hulp of traumaverwerking.
Graag maak ik van de gelegenheid gebruik om de schrijver een enorme pluim te geven. Dit omdat hij de sfeer omtrent de schrijnende eenzaamheid die alle hoofdpersonen beleven heel goed verwoordt en dat alles in de context van ‘less is more’. Maar ik bedank hem nog het meest voor het feit dat hij tenminste durft te schrijven over een pittig onderwerp als dat succesvolle zelfhulpboek, vooral gezien de tragiek achteraf. Ik geef het boek 3,5 sterren. Ruimte is zeker ook een boekentip voor iedereen die graag zelfhulpboeken leest.
Walter van den Berg (1970) schrijft met Ruimte (2020) reeds zijn vijfde boek, maar ik ken zijn naam nog als blogger uit de beginjaren van de blogosphere. Eerder verschenen van zijn hand de debuutroman De hondenkoning (2004), West (2007), Van dode mannen win je niet (2013) en Schuld (2016).
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
