"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Sabines oorlog

Woensdag, 23 februari, 2022

Geschreven door: Eva Tayolor-Tazelaar
Artikel door: Demi Stein

Hoe de oorlog een mens verandert

[Recensie] Sabine Zuur was, toen de oorlog uitbrak, bevriend met Erik Hazelhoff Roelfzema, de latere Soldaat van Oranje. Via hem kwam Sabine in het verzet terecht. Na verraad is ze meerdere malen gewelddadig verhoord, terwijl velen van haar vrienden werden geëxecuteerd. Sabine werd uiteindelijk als Nacht und Nebel-gevangene via Kamp Amersfoort en Ravensbrück naar Mauthausen gestuurd.

Sabines dochter, Eva Taylor-Tazelaar, vindt na de dood van haar moeder een archief met allerlei brieven. Liefdesbrieven en briefjes naar haar moeder toe. Aan de hand van deze briefjes heeft Taylor-Tazelaar, een aangrijpend verhaal kunnen schrijven over Sabines oorlog.

Zeer persoonlijk verhaal
Er zijn al tal verschillende verhalen te lezen over de Tweede Wereldoorlog. Toch blijft elk verhaal uniek, zo ook Sabines oorlog. Het eerste waar je na het lezen van dit boek aan denkt is dat het een enorm persoonlijk verhaal is. Met name de liefdesbrieven zijn erg persoonlijk en geven dit boek een zware lading. Het besef dat dit allemaal waargebeurd is, maakt het alleen maar heftiger.

Biografisch geschreven
Sabines oorlog is biografisch geschreven. Dit past goed bij wat er verteld wordt over Sabine, aangezien het een erg persoonlijk verhaal is. Het maakt het lezen van dit verhaal ietwat lastiger, omdat je niet ‘meegenomen’ wordt in een verhaal. Daarnaast ga je over iedere zin nadenken. Er worden echter geen lastige termen benoemd, waardoor het verhaal verder goed te volgen is.

Pf

Duitse beroepscrimineel
Sabines verhaal is, door de briefjes die gevonden zijn, erg persoonlijk. Daardoor is het ook nog eens erg aangrijpend. Geen woord is gelogen en dat maakt dat een aantal passages je niet in de koude kleren gaat zitten. Ondanks de uitgebreide beschrijvingen, is het regelmatig moeilijk voor te stellen hoe Sabine geleefd heeft en wat zij heeft moeten doorstaan. Met name de passages over de liefdesbrieven van de Duitse beroepscrimineel Gebele blijven bij.

Gebele voelt veel liefde voor Sabine en laat dit duidelijk merken in zijn brieven aan haar. De brieven komen op een aantal punten erg dwingend over, waardoor er rillingen over je lijf lopen. Tegelijkertijd doet hij echt zijn best om voor Sabine te zorgen en stond hij voor haar klaar op kritieke momenten. Dit zorgt ervoor dat je als lezer hele gemengde gevoelens krijgt over Gebele, maar tegelijkertijd niet kunt stoppen met lezen omdat je er graag meer over te weten wilt komen.

De tijd na de oorlog
Het boek is vrij dun, maar bespreekt erg veel. Je leest over Sabine voor de oorlog, tijdens de oorlog en haar gevangenis, maar ook over haar tijd na de oorlog. Je leest over welke invloed de oorlog heeft gehad op Sabine en hoe zij nog altijd in gevecht was met herinneringen en nachtmerries. Het is indrukwekkend om over te lezen, maar mooi om te zien dat dit toegevoegd is aan het boek. De oorlog is voorbij, maar de oorlog zal nooit volledig iemand verlaten.

Opmerkelijke briefwisseling
Het is opmerkelijk hoeveel briefcorrespondentie Sabine heeft kunnen hebben. Zowel binnen het kamp, als briefjes naar haar moeder toe. Nog opmerkelijker is dat veel van de brieven bewaard zijn gebleven, waardoor Taylor-Tazelaar er een tijdlijn van heeft kunnen maken en uiteindelijk een boek van heeft kunnen schrijven. Haar moeder heeft er nooit over willen praten, maar door de vondst is haar nooit vertelde verhaal nu toch de wereld ingekomen.

Eerder verschenen op Meerboekenblog2