Een ingewikkelde materie
[Recensie] Volgens de beschrijving is het boek Schaal, geschreven door de natuurkundige Geoffrey Brian West, een toegankelijk boek. Dat zal zeker zo zijn voor natuurkundigen en wiskundigen. Maar voor de leek die afgaat op de interessante vragen die gesteld worden op de achterkant is het nog maar de vraag of het een goed leesbaar boek is. De vragen waarop dit boek antwoord geeft zijn interessant. “Waarom kunnen wij 120 jaar, maar kunnen we geen 1000 jaar worden? Waarom leven muizen maar 2 à 3 jaar terwijl olifanten 75 kunnen worden? Waarom zijn er geen zoogdieren in het formaat van een miertje?”
We krijgen uitleg over zaken als BMI ook wel bekend als de queteletindex. Interessant voor mensen die met hun gewicht bezig zijn. Hoe groter een zoogdier, hoe minder energie ze verbruiken en hoe langzamer ze gaan bewegen. Spannend is ook het hoofdstuk De vierde dimensie van het leven want dat gaat over groei, veroudering en de dood. Van mensen gaat Geoffrey West moeiteloos over naar steden. Zijn dezelfde wetmatigheden die op mensenlevens worden losgelaten ook van toepassing op steden en bedrijven?
West gaat uit van een ‘theory of everything’. Volgens deze theorie heeft alles met elkaar te maken en is alles met elkaar verbonden. Het gaat dan om belangrijke vragen over bevolkingsexplosie, duurzaamheid en verstedelijking. Hij doet voorspellingen over de toekomst die we wellicht niet willen horen. Het lijkt wel of er overal schaalwetten voor zijn. Schaalwetten zijn eigenlijk een mysterie. Samen met Georffey West verdiepten de ecologen Enquist en Brown zich in dit mysterie en vonden het antwoord. Organismen zijn driedimensionaal maar de drie wetenschappers toonden aan dat de anatomie van dieren en planten vierdimensionaal is. De uitleg van dit fenomeen is voor de doorsnee niet-wetenschapper nauwelijks te vatten.
De schrijver doet echt zijn uiterste best om heel ingewikkelde zaken zo duidelijk mogelijk te beschrijven. En mensen met kennis van zaken op natuurkundig en wiskundig gebied zullen het wellicht met veel interesse lezen. Maar de leek die denkt antwoord te krijgen op de grappige en boeiende vragen die in de inhoudsopgave en het voorwoord naar voren komen, zal een groot deel van het boek niet begrijpen. West zegt het zelf al in zijn voorwoord. Het boek is geschreven voor de ‘intelligente leek’ en heeft om die reden de wiskundige en technische taal soms, volgens zijn eigen zeggen, wat al te zeer vereenvoudigd.
Wie wil weten of dit boek leesbaar en interessant is en of hij wel voldoet aan de term ‘intelligente leek’ doet er goed aan het boek uitgebreid door te bladeren en hier en daar een stuk te lezen alvorens het aan te schaffen. De minder intelligente leek zal regelmatig zinnen en hoofdstukken moeten herlezen en veel moeten opzoeken. Wellicht is het voor een wetenschapper heel moeilijk om op begrijpelijke manier zaken duidelijk te maken. Een voorbeeld van een zin uit het boek die wel begrijpelijk is maar die toch heel wat simpeler had gekund:
“Volgens deze gedachtegang is het kenmerk van een succesvolle stad, ongeacht de omvang, dat zij de fysieke omgeving en de cultuur biedt die een diverse sociale interactie mogelijk maken en bevorderen door aantrekkelijke stedelijke landschappen en ontmoetingsplekken, gebruiksvriendelijke en toegankelijke transport- en communicatiesystemen en een ondersteunend gemeenschapsgevoel, door handel, cultuur, toewijzing en leiderschap.”
Ongetwijfeld begrijpt iedereen wat hier staat maar zelfs voor de intelligente leek had het vast nog wel wat eenvoudiger gekund. Een prachtig boek voor (aankomende) wetenschappers en de meer dan geïnteresseerde leek.
—
Eerder verschenen op Hebban.nl
