"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Schaduw over Berlijn

Vrijdag, 7 december, 2018

Geschreven door: Volker Kutscher
Artikel door: Silke Wimme

De personages zijn allemaal intrigerend

[Recensie] 1929, Berlijn likt nog steeds zijn wonden na Wereld Oorlog I. Gereon Rath, voorheen rechercheur op de afdeling moordzaken in Keulen, werd na een incident weggepromoveerd naar Berlijn en is op de afdeling van zedenpolitie terechtgekomen. Dit mede zijn vaders invloed, anders had hij zijn carrière bij de politie wel vaarwel kunnen zeggen.

Maar Gereon voelt zich niet op zijn plaats bij de afdeling van de zedenpolitie en het werk daar vindt hij maar nutteloos. Veel liever zou hij terug op de afdeling moordzaken werken. Hiervoor moet hij zich terug bewijzen en nadat het lichaam van een zwaar toegetakelde Rus uit de Spree wordt opgevist, beslist Gereon zelf op onderzoek uit te gaan. Hij wil zijn meerdere de oplossing van de vermoorde Rus op een dienblaadje aanbieden om zo bij de afdeling moordzaken terug aan de slag te kunnen. De Rus blijkt zeer zwaar gemarteld te zijn geweest en zijn identiteit is ook moeilijk (zelfs bijna niet) te achterhalen. Zo komt Gereon terecht in het web van de Berlijnse onderwereld en hij weet niet meer wie hij kan vertrouwen; zijn het de communisten, de SA, de cocaïnehandelaars ? Hij blijkt er ook maar een zootje van te maken waardoor hij bijna zelf beschuldigd wordt van een moord.

‘Babylon Berlin’ is dé duurste Duitse (én zelfs Europese) productie ooit, maar liefst veertig miljoen euro werd in de serie gepompt en dit is ook te merken. Als kijker bevind je je in het Berlijn tussen de twee Wereldoorlogen. De eerste twee seizoenen heb ik gebinge-watched en natuurlijk toen het boek waarop de serie gebaseerd werd in het Nederlands verscheen was ik er als de kippen bij, dit moest ik lezen! De verwachtingen voor Schaduw over Berlijn waren voor mij dan ook zeer hoog.

De auteur Volker Kutscher is een gekend Duits scenarioschrijver en dit is zeker te merken zijn in schrijfstijl. Alles wordt zeer filmisch geschreven, het voelde alsof ik in Berlijn van toen rondliep. Niet alleen de omgeving wordt gedetailleerd omschreven, maar ook de personages. Je kunt hen allemaal zo voorstellen en langzaam aan leer je ook wie ze echt zijn, want niet iedereen lijkt te zijn wie hij wel is. Dit is een van de aspecten die de spanning wel hoog houden in het boek. De personages zijn allemaal intrigerend, vooral Inspecteur Wolker, Gereon Rath en Charlotte Ritter. Het kan wat misleidend zijn als je eerst de tv serie hebt gezien en daarna het boek leest omdat sommige personages in het boek een minder prominente rol hebben.

Hereditas Nexus

Door de langzame opbouw van het verhaal verdrinkt de auteur ook zichzelf niet in de vele details. Het is nog altijd een thriller en bij teveel details gebeurt het soms dat het verhaal verloren gaat en hierbij de spanning verdwijnt. Dit is zeker niet het geval in Schaduw over Berlijn, wat ik wel zeer opmerkelijk vind, gezien voor een thriller alles zeer gedetailleerd omschreven wordt.

Zijn inspiratie haalde de auteur van de film ‘M- Die Stadt sucht einen Mörder’ van Fritz Lang, de Amerikaanse film ‘Road to Perdition’ en de tv-serie ‘The Sopranos’. Kenmerken voor het boek zijn dan ook de decadente jaren ’30, het maffia –en misdaadmilieu, een beetje de gekende grauwe gangster scènes, complotten, en corrupte politieagenten. Lezers die hier graag over lezen, zullen zeker genieten van dit boek.

Het verhaal heeft veel onverwachte plotwendingen, en hoewel ik al eerst de tv-serie gezien had bleef het verrassen. Een tip aan diegene die het boek gaat lezen en de serie nog niet heeft gezien, is zeker om eerst het boek te lezen en daarna pas de tv-serie te bekijken. Beide zijn goed, maar zoals meestal het geval is, is het boek beter. Soms was het voor mij wat verwarrend omdat in het boek het vooral draait rond hoofdinspecteur Rath en in de tv-serie ook Charlotte Ritter vaak in beeld komt. Hierdoor komt de tv-serie wel wat vrouw-vriendelijker naar voren dan het boek. De echte feministen zouden zich wel eens kunnen ergeren aan het boek gezien alles vanuit het standpunt van een mannelijke karakter geschreven is en in de tijdsgeest van de jaren ’20. Vaak wordt het boek dan ook omschreven als thriller voor mannen, maar ik heb er als vrouw ook enorm van genoten en ben dan ook enorm benieuwd naar het vervolg (als ik zolang ga kunnen wachten, misschien dat ik al ergens de Duitse versie lees).

Als liefhebber van geschiedenis vond ik de periode tussen de twee Wereldoorlogen op een goede manier in beeld gebracht, vooral hoe de Duitse bevolking het niet makkelijk had. Het is duidelijk dat de auteur zeer veel research gedaan heeft over die periode. Wat ik zeker interessant vond waren de verwijzingen naar de SA en een man met een Charlie Chaplin snor (Hitler). Het overheerste niet in het boek, maar het werd op een subtiele toets af en toe aangehaald.

Schaduw over Berlijn heeft terecht de Duitse bestseller lijsten gehaald! Het is een dikke pil van 573 pagina’s, maar je vliegt erdoor heen, ondanks de vele details. Als lezer kan je niet stoppen tot je de uiteindelijke plot weet. Van mij krijgt het dan ook een verdiende vier sterren.

Eerder verschenen op Perfecte Buren