Pierre Bourdieu blikt terug
[Signalering] Alvin Gouldner (1920-1980) en Pierre Bourdieu (1930-2002) zijn de grondleggers van de reflexieve sociologie. De vooronderstelling van de reflexieve sociologie is dat sociologie deel uitmaakt van het object van onderzoek (de samenleving) en sociologen met sociologische ogen ook naar zichzelf moeten kijken. Zowel het eerste als het laatste college dat Bourdieu als hoogleraar aan het Collège de France gaf, is een proeve van reflexieve sociologie.
Zijn inaugurele rede Leçon sur la leçon (1982) is een college over de vraag wat het betekent om aan dit gerenommeerde instituut college te geven. In zijn laatste college kijkt hij met sociologische ogen naar zijn eigen leven. Omdat Bourdieu een psychologische kijk op het leven van een individu kortzichtig vindt, spreekt hij van een auto-socioanalyse in plaats van een autobiografie. Zo’n autosocioanalyse impliceert het begrijpen van velden “waarmee en waartegen men zich ontwikkelt”, en reduceert zijn werk niet tot de maatschappelijke condities waaronder het is ontstaan. Afkomstig uit een bescheiden milieu in de Pyreneeën ging Bourdieu eerst filosofie studeren om daarna de stap te zetten naar het veld van de sociologie. Sociologie is volgens hem “een uiterst moeilijk beroep dat bestaat uit het vrijmaken van de weg voor een terugkeer van de meest benadeelden in de samenleving en daarover in alle openheid te spreken, over dingen die niemand wil horen.” Het is goed dat er nu een vertaling is van zijn auto-socioanalyse, omdat deze niet alleen een interessante kijk op het naoorlogse Frankrijk geeft, maar ook op academia en zijn leven als intellectueel.
—
Eerder verschenen in Sociologie Magazine
