‘Om de wastafel uit de vloer te trekken’
Wie wil weten waarom dit het antwoord is op de vraag ‘Waarom schrijft u eigenlijk?’ moet Shanghai Massage, het nieuwste boek van L.H. Wiener, lezen. Verder zijn er namelijk niet veel redenen om de inhoud van dit boek tot u te nemen. Tenzij u enigszins masochistisch van aard bent en houdt van knorrig proza van een nurkse oude geilaard. Dan kan het natuurlijk weer wel.
Eigenlijk zou ik hier kunnen stoppen. Maar komaan, ook dit boek verdient een serieuze bespreking. Ezra Berger, schrijver, oud leraar Engels en hoofdpersoon in Shanghai Massage, is net verlaten door zijn vriendin, de ruim veertig jaar jongere Quirina Taselaar, wiens initialen – QT – zich, zoals Ezra terecht opmerkt, laat uitspreken als het vrouwelijk geslachtsdeel. En kut is hoe hij zich voelt. De lezer volgt in ruim driehonderdvijftig pagina’s de hopeloze pogingen van Ezra weer grip op zijn leven te krijgen. Dat kan interessant zijn.
Helaas wil alles wat volgt maar niet boeiend worden. Er zit geen enkele verrassing in het boek, het bevat een uitwerking van wat de lezer allang weet: het gaat Ezra niet lukken. De proloog is hierover duidelijk, dit is een boek over ‘pijn, verdriet en machteloosheid, en maar in geringe mate over succes, troost en geluk’. Het is of de lezer vanaf dat moment staat te kijken naar een stinkende modderpoel waaruit de besognes van Ezra als meurende oprispingen omhoog ploppen. Die beslommeringen zijn divers. IJdeltuiterij over het schrijverschap. Niet meer uitgenodigd voor het Boekenbal schrijft hij ‘Zelden zo rustig gezeten.’ Dan is er ook nog het konijn Muffin, dat de tuin kaalvreet. En natuurlijk bespiegelingen, beneveld door alcohol, over de vrouw in het algemeen en de vermaledijde Quirina, inclusief haar stoet van voorgangsters, in het bijzonder.
Als er in de wereld van kunst en literatuur, commercie en religie, moord en doodslag, kortom, als er in het menselijk bestaan in het algemeen, één gangmaker, één stoorzender, één schuldige, één slachtoffer en één beul bestaat, totaliter: één overkoepelend orgaan, waaruit alles voortkomt en waarin alles weer verdwijnt, dan is het wel de Vrouw. Of zij nu Maria heet, of Salomé, Helena of Leda, Agnita of Claire, Clytaemnestra of Dido, Romeo of Juliet, Pyramus of Thisbe, Carina Wijnberg of Quirina Taselaar, of zij nu bestaat of verzonnen is, moeder is of heks, dan wel la belle dame sans merci, het is en blijft: toujours la femme.
Dit soort teksten lezend ga je als vanzelf stukken overslaan, zonder dat je het idee hebt iets te missen.
Met Shanghai Massage heeft Wiener plotloos gemopper gebundeld, waarvan op geen enkele manier duidelijk is wat de lezer ermee aanmoet. De flaptekst doet nog een manmoedige poging te helpen. ‘Shanghai Massage laat zich, met enige goede wil, lezen als een ode aan de vrouw.’ Dat u het weet. Maar dan wel aan het type vrouw, jonge vrouw om precies te zijn, die er vreugde in schept het speeltje te zijn van een oude bok. En enige goede wil volstaat niet, kan ik melden.
