“Vertel het me, Kat. Waarom adem je, maar leef je niet?”
[Recensie] Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, als half Nederland al bevrijd is, vindt er op 5 en 6 april een drama plaats op Texel, dat bekend is komen te staan als de Georgische opstand. Deze tragedie komt tot leven in het deels fictieve verhaal over Katharina. Een jonge vrouw die zich afvraagt of ze wel mag bestaan.
Soms sneeuwt het in april is een prachtige titel, die helemaal past bij het somtijds melodieuze taalgebruik van Janneke Siebelink, maar duidt op een verschrikkelijke gebeurtenis. “Als het sneeuwt in april, sterven bloemen die zijn opgekomen.”
Gemis aan oorsprong
Het verhaal wordt verteld vanuit verschillende perspectieven. De rode draad is het perspectief van Katharina op 40 jarige leeftijd, die op weg is naar Texel voor een weekendje weg met haar vriend Peter. Na jaren van vruchteloze pogingen is ze opeens toch nog zwanger geraakt en ze prakkiseert hoe het nu verder moet met hen en de baby. Dan vertelt Peter dat hij niet zeker weet of hij wel met haar door wil gaan. Ze is zijn grote liefde, maar hij vindt dat ze hem de laatste jaren niet toelaat. Dat ze zich afsluit van hem en anderen. Katharina schrikt hiervan en ze beseft dat ze hem niet kwijt wil. En dan, eindelijk, vertelt ze Peter over de geschiedenis van haar moeder Helena. Hoe Helena tijdens de oorlog naar Texel werd gestuurd en toen keuzes heeft gemaakt, die haar verdere leven zouden bepalen. Deze geschiedenis draagt Katharina met zich mee en beïnvloedt haar doen en laten. Door het missen van oorsprong, ervaart ze chaos in haar leven.
“Ze was overal behalve hier op het podium. Of was er aan andere uitweg? De weg van een ander zíjn. Weg van zichzelf blijven.”
Zwijgen
Soms sneeuwt het in april is het debuut van Siebelink, dochter van de bekende auteur Jan Siebelink. In een interview vertelt Siebelink dat ze lange tijd het verhaal dat ze in haar hoofd had niet op papier kreeg zoals ze het wilde. Het lukte pas nadat ze haar baan had opgezegd en zich volledig aan het schrijven ging wijden. Door gebruik te maken van verschillende perspectieven, die van het kind Katharina, haar moeder Helena en de nu 40 jarige Katharina, is het Siebelink gelukt om het verhaal rond te krijgen. Maar soms voel je als lezer dat ze aan het knutselen moet zijn geweest, zodat alles in alles past. Daardoor doet het geheel soms wat gekunsteld aan. Desondanks is het een prettig lezend en boeiend verhaal, waarbij je je goed kunt inleven in de keuzes die Helena en Katharina maken. Hoe het zwijgen van moeder drukt op het leven van het kind, heeft Siebelink goed weten weer te geven. Zo is het hoofdstuk waarin moeder de twaalfde verjaardag van Katharina vergeet aangrijpend en beeldend voor de houding van de moeder jegens haar dochter.
Het taalgebruik is toegankelijk en rijk aan mooie woorden, en de auteur weet mooie sfeerbeelden te geven:
“Naarmate de zomer zich aarzelend liet overmeesteren door de herfst, in die overgangsperiode waarin het nog altijd broeierig warm kon zijn, groeiden de zeeasters met hun lancetvormige blaadjes, de gevulde, ziltige lamsoren nog uitbundiger dan daarvoor.”
Soms sneeuwt het in april is een aangrijpend verhaal, gebaseerd op een waargebeurde geschiedenis, waar veel kinderen die na de oorlog zijn geboren zich in zullen herkennen en dat je doet begrijpen hoe trauma’s doorleven in opeenvolgende generaties. En gedurende het lezen hoop je dat Katharina het schuldgevoel van zich af weet te spoelen, ze haar eigen keuzes durft te maken en ze voortaan echt gaat leven.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
