"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Sterker staan met je eigen verhaal

Zondag, 27 juni, 2021

Geschreven door: Arjen Barel
Artikel door: Piet Halma

De kracht van storytelling

[Recensie] Dramaturg van je eigen leven. Dat is de grote uitdaging waarvoor auteur Arjen Barel je stelt in Sterker staan met je eigen verhaal. Er gaat een grote kracht uit van verhalen vertellen, laat staan woorden geven aan je eigen levensverhaal.

Arjen Barel (1973) noemt zichzelf storytelling-coach, dramaturg en regisseur. Hij besteedt een groot deel van zijn professionele leven aan het luisteren naar verhalen en het trainen van mensen in de kunst van het verhalen vertellen. Over hoe je een goed verhaal vertelt, ontwikkelt hij een eigen methode, waarmee hij behalve in eigen land al ruime ervaring opdeed in Palestina, Marokko, Hongarije, Groot-Brittannië, Slovenië en Hongarije. In eigen land werkt hij onder meer met groepen uit de marges van de samenleving, zoals vluchtelingen met een lage taalvaardigheid, LHBTQI-ers, mannen in een sociaal isolement, maar ook met ondernemers, docenten van hbo-instellingen en universiteiten. Kortom allemaal mensen die de kracht van het delen van verhalen willen leren ontdekken en gebruiken.

De weerslag van de door hem gebruikte methodiek is terug te vinden in dit zeer toegankelijke en instructief geschreven boek, waarbij de auteur niet voorbijgaat aan zijn eigen opgedane levenservaringen. Hij weet nog hoe heerlijk hij het vond in een gelovige, redelijk vrijzinnige omgeving op te groeien en dagelijks een stukje uit de bijbel voorgelezen te krijgen, maar ook om elke zondag naar de kerk te gaan. Zo is hij de kracht van religieuze verhalen gaan ontdekken, maar inmiddels ook die van andere verhalen, volksverhalen, mythische legendesen zelfs van familieverhalen.

Verschillende van die verhalen komen bij Barel ook terug om vervolgens aan te tonen dat er meerdere aspecten aan ieder verhaal zitten. Als Roodkapje alleen maar een mand naar haar zieke oma had gebracht, oma een dikke knuffel had gegeven en weer was teruggegaan naar huis, hadden we het verhaal nooit te horen gekregen. Je maakt er geen enkele luisteraar blij mee omdat er een essentieel onderdeel mist. Transformatie noemt de auteur dat: er gebeurt iets onverwacht dat grote impact heeft. Na het luisteren van zo’n verhaal zijn we volgens Barel in staat het goede van het kwade te onderscheiden, gevaar te herkennen en degenen die het verdienen lief te hebben. Verhalen kunnen dus houvast geven, wil hij maar zeggen.

Heaven

Hoe een verhaal is opgebouwd legt Barel uit door vanuit zijn vak als dramaturg duidelijk te maken dat ieder verhaal een begin, een midden en een eind heeft. Vanzelfsprekend zou je zeggen, maar ieder onderdeel heeft weer zijn eigen aspecten; deze zijn weer onderverdeeld in o.a. expositie, conflict, verwikkelingen, climax, afwikkeling en oplossing.

Langer staat hij stil bij de elementen die ieder goed verhaal moet hebben in de domeinen universeel (zoals in sprookjes), persoonlijk (de boodschap de het heeft) en emotioneel. Met name in dit laatste domein is kwetsbaarheid nodig. Zonder het tonen van kwetsbaarheid blijft een verhaal hangen in een anekdote die misschien wel even betekenis draagt, maar waarschijnlijk niet beklijft.

De grote waarde van dit boek ligt in de aanbeveling om met je eigen levensverhaal aan de slag te gaan of zoals Barel het noemt: op zoek te gaan naar de gelaagdheid in jezelf. Daarvoor komt Barel met een toegankelijke oefening die hij ‘Tree of Life’ noemt, maar gewoon ‘levensboom’ mag van hem ook. Als lezer word je uitgenodigd een boom te tekenen en alle onderdelen nader in te vullen: van de oorsprong waarin je geworteld bent, naar de grond waarop je rust, de stam die staat voor je waarden en talenten, de takken die je wensen en dromen verbeelden, de bladeren die mensen verbeelden die hebben geholpen om te komen waar je nu bent en de vruchten die aangeven wat je wilt achterlaten.

Zo neemt Barel je mee naar wat moet leiden tot het schrijven van je eigen levensverhaal. Wacht daar niet mee tot je zelf in een crisis zit of komt, wil hij maar zeggen. Door te vertrouwen op je eigen verhaal kun je mogelijk voorkomen dat je levensboom tot omvallen leidt.

Dat dergelijke oefeningen ook confronterend kunnen zijn, daarvan is de auteur zich zeer wel bewust. Voor het geval dat er onverwerkte trauma’s naar boven komen verwijst de auteur uitdrukkelijk naar specialisten als psychologen en psychiaters.

Een boek om er je voordeel mee te doen voor de ander en jezelf. Met storytelling meer grip op je leven krijgen, is dan ook de ondertitel van dit geslaagde boek.

Eerder gepubliceerd op Nieuw Wij