Geen zielenroerselen
Een alledaagse man, weinig spectaculair. Dat is Hugo Stern, hoofdpersoon in de nieuwe roman Stern van Thomas Heerma van Voss. Hij heeft een vrouw, een zoon en een baan in het onderwijs. Maar op een dag wordt hij ontslagen, of eigenlijk: met prepensioen gestuurd. Dat is het begin van een kanteling in zijn bestaan.
[Zie ook de voorpublicatie op Athenaeum.nl]
Althans, dat is wat de flaptekst ons wil doen geloven en wat ook ongetwijfeld de intentie van de schrijver is. Hij toont Hugo als een man in de war die hopeloos probeert om grip te krijgen op de situatie en vooral zijn gevoel van eigenwaarde te behouden. Om te kunnen begrijpen hoe Hugo’s leven in elkaar zit, neemt Heerma van Voss ons mee naar het verleden van de hoofdpersoon. Opgevoed door zijn alleenstaande moeder (de vader was een handelsreiziger die haar zwanger maakte en gelijk vertrok), gaat hij na zijn middelbare school voor een jaar naar Londen. Daar ontmoet hij John, een Zuid-Koreaan. Ze trekken samen op, maar hun vriendschap blijft vlak. Terug in Nederland ontmoet Hugo Merel, ze trouwen. Ondanks de weinig diepgaande vriendschap blijft hij zich verbonden voelen met John. In het nu van het verhaal is het huwelijk totaal verijst, en heeft Merel een onuitgesproken minachting voor Hugo. Ook zoon Bram behandelt Hugo als een te vermijden loser.
Negeren en genegeerd worden
Het werkt niet. Heerma van Voss weet het verhaal niet tot leven te wekken. Belangrijkste reden: hij portretteert Hugo als een man zonder zielenroerselen. Verder dan wat praktische overwegingen komt hij niet. Nergens lezen we een poging te begrijpen of te duiden wat er gaande is, nergens een emotie van teleurstelling, woede of wat dan ook. Het leven is voor Hugo een groot negeren en genegeerd worden. Zeg niet dat de schrijver er op deze manier juist in slaagt een autistische man neer te zetten. Een dergelijk karakter zou op een of andere manier verankerd moeten zijn in de reacties van anderen. Hugo was, is en blijft gewoon een saaie vent, als hoofdpersoon van een roman oninteressant.
Stern is niet eens een heel slechte roman. Goed opgezet, keurig geschreven en het idee is goed. Een emotieloze man die alles en iedereen langs laat trekken. Een verhaal over zo’n iemand kan een verdieping van het dagelijks leven geven. Helaas niet op de manier van Van Voss.
