Worstelen
Na het lezen en recenseren van ‘Het jachtgeweer’ – ook te vinden op deze blogspot -, het eerste boek van Yasushi Inoue dat Bananafish eind 2017 heeft uitgegeven, kon ik er natuurlijk niet omheen om ook het recentelijk uitgegeven Stierensumo te lezen.
In Het jachtgeweer gaat het voornamelijk om overspel en een liefde die uiteindelijk onbereikbaar blijkt. In Stierensumo blijkt overspel ook een rol te spelen, als in een boze droom. Maar… wat heeft een stierentoernooi met overspel te maken? Lees verder…
Wat is stierensumo?
Allereerst is het goed om uitleg te geven wat het stierenworsteltoernooi inhoudt: Stierensumo is een wat obscure vorm van stierenvechten, zonder bloedvergieten, zonder mens, waarbij twee stieren hun krachten met elkaar meten en elkaar uit de wedstrijdring moeten duwen. Sinds eeuwen wordt deze sport op een beperkt aantal plekken in Japan beoefend, vaak op kleine eilanden. Kort na de Tweede Wereldoorlog was deze tak van sport heel populair.
Het verhaal neemt zijn aanvang in december 1946. Tsugami heeft zijn werk bij de Nieuwe Osaka Avondbode, waarvan hij de hoofdredacteur is. Daarin staat de aankondiging van het driedaagse toernooi, dat in het nieuwe jaar gehouden zal worden en de krant is de sponsor van het geheel. Tsugami ziet het al helemaal voor zich dat er voor de krant een mooie winst uit is te behalen en er – mooi meegenomen – zelf ook beter van te worden.
Tashiro – soms verwarrend, omdat we Japanse namen niet gewoon zijn en beide met een ‘T’ beginnen – is een energieke en zeer gedreven man die diverse projecten helpt neerzetten. Hij oppert dat de krant de stieren wellicht kan kopen om ze na afloop van het toernooi met winst weer van de hand te doen. Doorverkopen of laten slachten, dit laatste zou de winst zéker doen oplopen. Een sluw trekje zit ook wel in deze man en dat is Tsugami eigenlijk al snel duidelijk.
“Wat voor Tsugami echter de doorslag gaf was dat Tashiro bij tijd en wijle zo’n ongeveinsd enthousiasme voor zijn werk aan de dag legde dat bij hem vergeleken Tsugami zelf veel meer op een louche impresario leek. ‘Dit wordt een hit!’ zei Tashiro op zulke momenten, en dan beet hij elk woord kort af, rolde het rond in zijn mond en spuwde het uit met een vage uitdrukking op zijn gezicht die in totale tegenspraak was met de kracht van wat hij zei. Dan richtte hij zijn blik op een punt in de lucht, alsof hij in de verte keek, en verplaatste hem langzaam verder omhoog, alsof daar een mysterieuze bloem zweefde die alleen hij kon zien en die vanuit die verte naar hem riep. Op zulke ogenblikken was alle berekening uit Tashiro’s hoofd verdwenen. Het gezicht van een organisator die winst en verlies is vergeten is het gezicht van een dwaas, en Tsugami observeerde het net zo geringschattend alsof hij een grappig beeldje voor zich zag, tot hij opeens besefte dat hij een koude blik wierp in zijn eigen hart, dat niet meer wist wat het was om ergens warm voor te lopen.”
De beide heren gaan op zoek naar een investeerder. Tsugami wil eigenlijk dat de krant alles bekostigt, maar Tashiro weet ook nog wel iemand, mocht het niet lukken.
Sasiko
Ondertussen is Sakiko, de minnares van Tsugami, aan het twijfelen of ze de relatie wel wil voortzetten. Ze is niet zo blij – understatement – met de huidige ontwikkelingen en de geringe aandacht die ze van hem krijgt. Hij houdt haar aan het lijntje, gaat helemaal op in de voorbereidingen van het toernooi en heeft hebzuchtige dollartekens – of in dit geval: yentekens – in zijn ogen. De koude, hartstochtelijke vissenogen die ze eigenlijk altijd zo onweerstaanbaar vond. Voor haar is het dan ook een onbevredigend gegeven dat Tsugami niet kan kiezen.
“Misschien was het de vermoeidheid van de lange reis die hem parten speelde, want niet alleen bij de oude Ushiromiya, maar elke keer dat Tsugami de hitte voelde van de stierensumokoorts die deze streek zo ontijdig in zijn greep had, werd zijn hart koud in plaats van warm. Elke ochtend staarde hij vanaf de veranda uit over de golven van een zee zo intens blauw als hij alleen in deze zuidelijke streek kan zijn, en dan deed hij zijn best niet toe te geven aan de naamloze gevoelens die hem bedreigden.”
Langzaam maar zeker weet Tashiro zijn plannen door te drukken. De toegangskaarten moeten van te voren betaald worden, de stallen voor de stieren bekostigd, de wagons voor het vervoer van de stieren, het voer en ga zo maar door. Hij toont zich een zeer creatieve boekhouder en Tsugami raakt volledig in de ban van het toernooi. Zeker wanneer hij ontdekt dat er flink gewed zal gaan worden. Gaat Tsugami de gok aan? Zal Sakiko wedden? Is er een verliezer en wie zal dan uiteindelijk de grote verliezer worden?
Al lezend heb je al snel het gevoel dat het waarschijnlijk op een grote mislukking zal kunnen uitlopen. Net als in Het jachtgeweer is ook deze novelle geschreven met een fijne, subtiele pen. De inhoud oogt nog net zo fris als toen het werd geschreven en laat zich op meerdere niveaus lezen; het mooie verhaal an sich tot je nemen, maar onderhuids gebeurt er bijzonder veel in deze novelle. Het verhaal schuurt, werkt nog lang na en roept allerlei vragen op over dingen die je bij een volgende lezing ineens duidelijker opvallen.
De novelle staat vol met allerlei verwijzingen naar dingen die met de stieren te maken hebben. Die zie ik dan ook als motieven en de stieren als een metafoor voor de relatie tussen Tsugami en Sasiko.
Deze novelle schijnt raakvlakken te hebben met ‘Kaas van Willem Elsschot, waarin de auteur ook een debacle beschrijft en ambities om financiële winst te behalen uit een zelf opgezette klus.
Wederom een klein boekje, maar oh zo vol! Een juweeltje waarvan ik zeg: Lees dit boek!
Over de auteur
Yasushi Inoue (1907 – 1991) was een Japanse schrijver van poëzie, essays, korte fictie en romans. Hij schreef met Het jachtgeweer zijn debuut in 1949 en brak daar meteen mee door. Daarvoor was hij werkzaam als journalist en literair recensent. Zijn tweede werk is Stierensumo, dat meteen daarna uitkwam. Inoue ontving daarmee de Akutagawa-prijs voor nieuw talent. In 1976 kreeg de auteur de Japanse Orde van Culturele Verdienste – een ridderorde voor schrijvers, kunstenaars en onderzoekers. Van Inoue wordt wel gezegd dat hij de grootste Japanse schrijver is waarvan je nog nooit hebt gehoord.
—
Eerder verschenen op Met de neus in de boeken
