Armeense kerken en kloosters sfeervol in beeld
[Recensie] Dit Engelstalige boek is een “ode aan het Armeense landschap, christelijke architectonische creaties en aan de magnifieke kerken die vakkundig uit rotsen werden gehouwen en gedurende een reeks van eeuwen werden samengesteld” (p. 5).
Stone & candle is een sfeervolle eenheid van landschap en architectuur: de kerken en kloosters vormen een natuurlijke eenheid met hun omgeving. Ze zijn bescheiden aanwezig en dat heeft alles te maken met hun eenvoudige maar wel sierlijke stijl van bouwen. Ze willen niet imponeren door een overvloed aan details maar zijn wel een zichtbaar getuigenis van christelijk geloof.
Typerend voor de Armeense bouwstijl is de centrale koepel die het midden vormt van het kerkgebouw. Veel opnamen voor dit boek zijn in de winter gemaakt en daardoor krijgen de foto’s een specifieke sfeer van kerken en kloosters als de spaarzame getuigen zijn van menselijke invloeden in deze afgelegen woeste streken. Je kunt alleen maar groot respect hebben voor de mensen die deze bouwwerken destijds met eenvoudige middelen tot stand hebben gebracht.
Het boek Stone & candle kent een geografische opzet: Noordelijke provincies, centrale provincies, zuidelijke provincies. De foto’s staan centraal maar ze zijn wel voorzien van toelichtende teksten over de ontstaansgeschiedenis van de kerk en uiteraard de locatie. Wat opvalt is dat veel kerken een zeer oude oorsprong hebben: het eerste begin dateert vaak uit de 7e – 8e eeuw maar soms zelfs uit de 4e – 5e eeuw. Later hebben er allerlei uitbreidingen plaatsgevonden en zijn er ook fresco’s aangebracht. Ook de religieuze en culturele betekenis van de monumenten komt in de bijschriften ter sprake.
De foto’s presenteren met name het exterieur van de kerken en kloosters en in beperkte mate het interieur dat sober van aard is. De kerken zijn van binnen niet gepleisterd.
Enkele hoogtepunten
Het Hayravank klooster ligt fraai op een rots die uitsteekt boven het Sevan meer. De kruisvormige bouw dateert uit de 9e eeuw en in de 13e eeuw is de narthex toegevoegd.
Het klooster van Hovhannavank ligt naast de kloof van de Kasakh rivier, met de berg Ararat, waar volgens de bijbelse traditie de ark droogviel. De oudste delen dateren uit de 4e – 5e eeuw en in de 13e eeuw is de narthex toegevoegd. De foto brengt de omgeving prachtig in beeld.
Dit bijzondere boek brengt de christelijke cultuur van Armenië, waarin het christendom al vroeg zijn intrede deed, op bijzondere wijze in beeld en is zelfs indringend te noemen. De eenheid van de gebouwen en hun omgeving is harmonieus van aard.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
