Het verhaal van deze familie is adembenemend
[Recensie] In 2012 verhuisde Roxane van Iperen met haar gezin naar een oud huis in de bossen bij Naarden. Bij het verbouwen en opknappen kwamen ze verborgen schuilplekken en verzetskrantjes tegen. In de Tweede Wereldoorlog hadden joodse onderduikers hun toevlucht gezocht in ’t Hooge Nest. Dit boek gaat over twee joodse zussen die zich verzetten tegen de Duitse overheersing en deelnamen aan een ondergronds netwerk dat mensen in veiligheid bracht en valse papieren verspreidde.
Het begin van dit boek gaat wat moeizaam, want er worden veel namen genoemd. En het begint ook niet bij de zussen, maar bij een liedjesschrijver. Pas aan het einde van het hoofdstuk wordt duidelijk dat deze meneer in 1921 de eerste bewoner van ’t Hooge Nest werd. Daarna gaat het over gebeurtenissen in 1943, ook met veel namen en feiten. In het derde hoofdstuk gaan we weer terug in de tijd en dan worden de hoofdpersonen pas echt geïntroduceerd: de familie Brilleslijper, bestaande uit vader en moeder met dochters Lien en Janny en zoon Jaap. Ze wonen in de Amsterdamse Jodenhoek.
Dan komt het bekende verhaal: de oorlog breekt uit en joden krijgen het steeds moeilijker, maar niemand kan zich voorstellen waar het zal eindigen. Er is veel verzet vanuit joodse en niet-joodse Nederlanders. Zo wordt er in februari 1941 massaal gestaakt. Niet alle joden laten zomaar een J in hun paspoort stempelen; onder andere Janny besluit om dat niet te doen. Er wordt volop gesjoemeld met persoonsbewijzen en voedselbonnen worden gestolen. Het is gevaarlijk om hieraan mee te werken, maar de familie Brilleslijper wil naast zichzelf zoveel mogelijk anderen helpen.
Het leven gaat door en er worden kinderen geboren. Janny heeft al een zoontje en tijdens de oorlog krijgen beide zussen een dochter. Iedereen houdt hoop dat de oorlog snel afgelopen zal zijn. Maar zolang het duurt, moeten ze zorgen dat ze niet opvallen. Ze hebben het geluk dat ze ’t Hooge Nest kunnen huren. Het is dan in het bezit van twee oudere dames die het als zomerverblijf gebruiken. Officieel gaan ze er met twee gezinnen wonen, maar al gauw wordt het een toevluchtsoord voor allerlei bekenden en minder bekenden. Sommigen blijven kort, anderen langer. Ondanks de dreiging hebben ze het goed met elkaar. In de zomer is het huis met het bos eromheen net een paradijs.
Pas halverwege het boek besef ik welke enorme risico’s ze lopen. Het verzetswerk gaat door en er zijn best veel mensen die min of meer weten wat zich daar in de bossen afspeelt. In de tweede helft van het boek kan ik bijna niet meer stoppen met lezen. Het verhaal van deze familie is adembenemend en Roxane van Iperen heeft het zeer invoelend opgeschreven, gebaseerd op gedegen onderzoek met een heleboel bronnen, zowel schriftelijk als mondeling. Het eindigt met een lange lijst van namen met geboorte- en sterfdata, waarbij ik nu wel een beeld heb, dankzij dit indrukwekkende boek.
—
Eerder verschenen op Lalageleest
