Genie van het elektromagnetisme
Nikola Tesla was zijn tijd zo ver vooruit dat veel van zijn patenten al verstreken waren voor zijn ontdekkingen tot commerciële wasdom kwamen. De Amerikaanse milieuactivist Richard Munson schreef een vlot lezende biografie over “de 19e eeuwse Leonardo Da Vinci”.
[Recensie] Nikola Tesla heeft de twintigste eeuw uitgevonden, wordt wel gezegd. Dat klinkt megalomaan, maar de Servisch-Amerikaanse natuurkundige (1856-1943) is niet alleen de vader van de wisselstroom, maar ook van de radio, de radar en de robotica. Tesla is de favoriete uitvinder van andere uitvinders, de held van hedendaagse vernieuwers als Googles Sergey Brin en Elon Musk, die zelfs zijn revolutionaire elektrische auto’s naar hem vernoemde.
Het lijkt geen verrassing dat Tesla tot de verbeelding spreekt in een tijd waarin woorden als ‘disruptief’ iedereen in de mond bestorven liggen, maar onderzoek steeds meer geconcentreerd is in de bureaucratieën van onderzoekscentra en grote bedrijven. Tesla was misschien wel de laatste van de individuele uitvinders. Iemand die niet in teamverband hoefde te opereren en dat ook niet kon. De energietransitie schreeuwt om uitvinders die ver voorbij de horizon van bestaande technologie kijken. Daarom wijdde Munson een biografie aan het genie met smetvrees.
Tesla is het bekendst als de winnaar van de strijd om dominantie tussen de gelijkstroom van Thomas Edison en de wisselstroom van Tesla en Westinghouse. Tesla kwam als eerste op het idee dat magnetisme rotatie kon opwekken. Dankzij zijn wisselstroom kon elektriciteit over grote afstanden getransporteerd worden en kon de mensheid grote stroomnetten optuigen. Rijk is hij er niet van geworden, omdat hij tijdens een economische crisis afstand deed van zijn patenten om de uitrol van zijn superieure technologie niet te hinderen.
De biografie biedt een droevige parallel met het heden: Tesla vond geen durfkapitaal in Europa voor zijn revolutionaire vindingen, maar moest de oceaan oversteken naar de Verenigde Staten om het geld te vinden voor de realisatie van de ideeën die hij wandelend door Boedapest ontwikkelde. Tesla was letterlijk een visionair: zijn concepten ontstonden louter in zijn hoofd. Hij schetste niet. Pas als een idee na soms wel jaren tot volle wasdom was gekomen, liet hij het bouwen. Het gebrek aan tekeningen was vaak problematisch bij zijn patentaanvragen en voor zijn medewerkers.
Dat weerhield hem er niet van om de eerste waterdrone te ontwikkelen (een ‘telautomaton’). Hij bedacht een elektromagnetisch wapen, waarmee hij hoopte dat oorlog overbodig, want zinloos zou worden. Tesla had twee obsessies. Hij hoopte het natuurgeweld van de Niagara-watervallen om te zetten in bruikbare energie. Daarin slaagde hij. Maar hij hoopte ook door resonantie via de aarde iedereen van gratis elektriciteit en radiogolven te voorzien. Kansloos met de kennis van nu.
Het boek leest als een trein, maar blijft helaas vaak anekdotisch en psychologiserend. Wie hoopt op een heldere natuurwetenschappelijke uitleg van de vele vindingen van deze briljante geest, komt bedrogen uit. Dat laat onverlet dat de levensloop van het excentrieke genie Nikola Tesla een enerverende leeservaring biedt.
—
Eerder verschenen in TW
