Don Testosteron
[Recensie] De volgende keer dat iemand weer eens beweert dat mannen vreemdgaan omdat sperma nu eenmaal goedkoop is en vrouwen kieskeurig omdat hun eitjes kostbaar zijn, moet u hem (of haar) Testosterone rex, het einde van de gendermythe, van Cordelia Fine maar eens uitlenen — nadat u het zelf hebt gelezen, natuurlijk. De Australische psychologe laat werkelijk geen spaan heel van het evolutionair-psychologische idee dat ons seksueel en ander intermenselijk verkeer ook maar iets te maken hebben met beschikbare geslachtscellen of -delen.
Dat idee kreeg in de jaren vijftig vooral bekendheid door de experimenten van bioloog Angus Bateson met fruitvliegjes: mannetjes proberen zoveel mogelijk vrouwtjes te bevruchten, vrouwtjes willen zo goed mogelijke mannetjes. Want zaad is er in overvloed, maar eitjes zijn schaars. Wat voor fruitvliegjes geldt, geldt niet altijd voor mensen, merkt Fine uiteraard niet als eerste op, maar Bateson maakte ook elementaire fouten bij zijn experimenten. Nu die met DNA-onderzoek nauwkeuriger kunnen worden gerepliceerd, blijft er niet veel van over.
Iets dergelijks geldt voor vogels. De lek, ooit gezien als de plaats waar kieskeurige vrouwtjes het mannetje van hun gading zoeken, blijkt bij sommige soorten eerder een soort parenclub te zijn waar iedereen het met iedereen doet. Promiscuïteit blijkt bij vrouwtjes van allerlei vogels, vissen en vlinders die voorheen volstrekt monogaam werden geacht, schering en inslag.
Dat een promiscue man, opgevoerd door zijn testosteron, wel honderd vrouwen kan bevruchten in het jaar dat een trouwe echtgenoot maar net één kind op de wereld kan zetten (aldus de Amerikaanse psycholoog David Schmitt) is een even treurig als doorzichtig argument — zou hij iets van de vrouwelijke cyclus en de kans op bevruchting weten? Waar haalt zo’n man honderd willige vrouwen vandaan, zeker als honderd andere mannen dezelfde strategie volgen?
Alle onderbouwingen voor de ‘testosteronmythe’, zo laat Fine zien, zijn slechts praatjes voor de vaak, om niet te zeggen rechtvaardigingen voor een maatschappelijke orde die door een bepaald soort mannen op prijs wordt gesteld. Alle dieren, van insecten tot vogels en van apen tot mensen, kunnen hun seksuele strategieën tot op vrij grote hoogte aan de omstandigheden aanpassen. Mensen, die aanpassing bijna tot kunstvorm hebben verheven, kunnen dat dan ook als geen ander — er bestaat niet zoiets als een aangeboren, hormonaal gestuurde ‘typisch mannelijke’ of ‘vrouwelijke’ seksstrategie. Wij zijn niet onze mannelijke of vrouwelijke hormonen, aldus Fine, laat staan ons brein.
Testosterone rex is niet alleen een doorwrocht betoog, maar ook een onderhoudend en soms zelfs geestig geschreven boek. Koop het, lees het, en leen het uit.
—
Eerder verschenen in Skepter
