Wansmaak, veel drank, seks, homofobie en zoekacties bepalen het verhaal
[Recensie] Tot het imposante oeuvre van auteur P.F. Thomése, geboren in 1958, behoren onder meer het internationaal geprezen Schaduwkind, de verhalenbundel Zuidland, zijn debuut en tevens winnaar van de AKO Literatuurprijs en De Onderwaterzwemmer, winnaar Fintro Prijs van de Lezersjury. P.F. Thomése’s Tilburgse vriend J. Kessels groeide tegen zijn wil uit tot een cultfenomeen. Er kwamen de onvermijdelijke t-shirts, asbakken en de J. Kessels-fandag.
In 2015 werd zelfs een film uitgebracht J. Kessels: The Movie, met hoofdrollen voor Frank Lammers, Fedja van Huêt en Ruben van der Meer. De film ontving uitstekende kritieken en won internationaal enkele prijzen. Voor de buitenlandse markt werd de filmtitel omgedoopt tot ‘Road Duster’.
Opvallend is dat het scenario voor film werd bewerkt door Jan Eilander. Deze Jan is naast regisseur en producent, ook auteur van een aantal boeken. Zijn jongste boek Cruijffie is mijn aankomende te recenseren boek, over de jeugdjaren van deze voetbalheld. En nu is er deze nagenoeg zevenhonderd pagina’s tellende omnibus met alle drie de J. Kessels romans bij elkaar.
De auteur van de romans is Frans, die zelf een rol speelt in de romans. J. Kessels is zijn Tilburgse kettingrokende vriend met wie hij driemaal op rij in een soort roadmovie terecht komt. De term anti-literatuur wordt gebezigd wanneer het over deze romans gaat. De verhalen zijn absurd van aard en de personages vallen in de buitencategorie ‘losers’. Bier, Bami en Borsten zijn de hoofdthema’s en deze passeren als in de cadans van een lange treinrit, met regelmaat de revue.
“Maar J. Kessels bestelde niet steeds bami, hij zat wel telkens aan hetzelfde tafeltje. Tot mijn verbijstering vernam ik dat onze vriend het culinaire avontuur was aangegaan. Hij was over de kaart gaan zwerven”.
Daar waar ik bij het eerste boek af en toe rollend van het lachen over de vloer beweeg, denk ik halverwege het tweede verhaal ‘Nee hè, daar gaan we weer’. De vele lichaamssappen en de functie van vrouwen in het verhaal, puur voor de seks, geven het een platvloers sausje, terwijl je anderzijds kunt vertrouwen op hilariteit en doldwaze grappen. In de laatste van de drie gebundelde romans krijgen we het requiem van J. Kessels en zijn compagnons. Meer en meer wordt duidelijk dat J. Kessels het alter-ego is van P.F. Thomése.
Wansmaak, veel drank, seks, homofobie en zoekacties bepalen het verhaal. De schrijver Frans blijft benadrukken dat hij de koers van het verhaal zelf in de hand heeft en grijpt soms in, in het verloop van het verhaal. Dat vind ik een geniale vondst. Waar ik evenzo van kan genieten is de nostalgie die in veel gebeurtenissen en in de woorden zijn terug te vinden. Op die momenten weet je dat je geen pulp leest maar ragfijn gearrangeerde literatuur.
“Een hond was een echte mannenvriend. Ze scheten op vaste uren en legden hun hoofd braaf in je schoot, als je op je oude, versleten bank wat zat te roken en te denken aan vroeger toen de toekomst nog voor in plaats van achter je lag”.
De roadtrips leveren een reis op die van Hamburg tot Shanghai loopt. De drie romans werden met enige jaren onderbreking geschreven. Dit levert enerzijds een extraatje op nu je ze als lezer gewoon direct achter elkaar door kunt lezen. Het levert anderzijds wel het effect op dat het meer van hetzelfde wordt. En herhaling laat de aandacht verslappen en laat je verlangen naar de veelal hilarische finish. Dat zorgt ervoor dat je prachtige en grappige passages gedachteloos leest waardoor je de kwaliteitsmomenten mist, die in de totale waanzin verborgen liggen.
“Wat mij betreft was er weinig aan, aan dat hele Shanghai, maar, moest ik toegeven, ik had tot dusver nog weinig gezien. Ik was nog maar net voorbij de paspoortcontrole. Dat gaf misschien een vertekend beeld”.
In mijn optiek levert P.F. Thomése met de ‘Tilburg-trilogy’ een duidelijke keuze af. Of je vindt het grappig en leuk, of je vindt het helemaal niks. Ik heb ervan genoten, stoorde mij soms aan de stereotypen en genoot extra van de vele Country en Singer-songwriter muziek die het boek van een soundtrack hebben voorzien. Dat het een muziekliefhebber is, en hij dat piekfijn heeft gebruikt, levert een ster extra op. Hierdoor komt deze omnibus voor mij op vier sterren.
Wanneer je om de drie gekozen citaten in deze recensie kon glimlachen, is het een boek voor jou. Zo niet, lees iets anders. Er is genoeg.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
