Charles Ruijs de Beerenbrouck 1873-1936
[Signalering] “Het standbeeld van mijn hoofdpersoon een schoonmaakbeurt geven”, zo omschrijft biograaf Frans Verhagen het doel van zijn als proefschrift verdedigde biografie van Charles Ruijs de Beerenbrouck (1873-1936). Het is de vraag of er wel van een standbeeld sprake is: van Ruijs kan gezegd worden dat hij de Nederlandse 20ste-eeuwse premier is die het meest ten onrechte door het algemene publiek lijkt te zijn vergeten. Ondanks elf jaren van minister-presidentschap in het interbellum, was er tot nu zelfs nog geen volwaardige biografie van hem verschenen. En dat terwijl vooral zijn politieke loopbaan ons veel kan zeggen over de maatschappelijke geschiedenis van Nederland in de 20ste eeuw. Ruijs gaf als invloedrijk bestuurder namelijk mede vorm aan de succesvolle emancipatie van het katholieke volksdeel in de Nederlandse samenleving. Daarnaast werkte Ruijs met de invoering van verdere sociale wetgeving in samenwerking met andere partijen mee aan de verdere uitbouw van wat later het poldermodel is genoemd. Verhagen maakt deze omissie meer dan goed in een geslaagde biografie, die onder meer voortbouwt op onderzoek naar Ruijs dat de vader van Verhagen nog verrichtte. De schrijver is opgegroeid met het beeld van Ruijs als onberispelijke katholieke reus, terwijl Ruijs buiten katholieke kringen vooral als een tweederangs premier is getypeerd. Deze biografie laat zien dat Ruijs geen van beide was. Als Limburgs jonkheer was Ruijs voorbestemd tot het bestuurschap, waarin hij vooral zo’n prominente politieke rol kon vervullen door wat we de ‘hand van de geschiedenis’ zouden kunnen noemen. In 1918 kreeg de katholieke politieke partij, door de eerste verkiezingen na de invoering van het algemeen kiesrecht, namelijk een sleutelrol toe bedeeld in de vorming van een nieuw kabinet.
Ruijs werd door partijleider Willem Nolens, die als priester geen premier kon worden, van uit Maastricht naar Den Haag gehaald en kon zich vervolgens ontwikkelen tot een verbindende en behendige landspoliticus van katholieke signatuur, zo laat Verhagen op kundige wijze zien.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
