"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Trauma

Dinsdag, 26 april, 2022

Geschreven door: Paul Conti
Artikel door: Evert van der Veen

Lijden aan het leven

[Recensie] Een trauma is het gevolg van één of meerdere schokkende gebeurtenissen die iemand meemaakt, zoals een ernstig verkeersongeluk, een brand, het overlijden van een belangrijk persoon, seksueel misbruik of geweld. Een trauma ontstaat doordat de gebeurtenis niet goed is verwerkt worden en het neemt ernstiger vormen aan wanneer iemand emotioneel, lichamelijk en/of seksueel is mishandeld of langdurig is verwaarloosd.

Indringende tv programma’s kunnen herinneringen activeren en daarom wordt er vaak nazorg aangeboden. Iemand die bij de politie, brandweer of op een ambulance werkt, wordt met heftig menselijk lijden geconfronteerd maar tegenwoordig – helaas – ook met gewelddadige en bedreigende situaties wanneer mensen zich op hen afreageren.

We hebben tegenwoordig ook meer oog voor wat we PTSS noemen: de latere en vaak langdurige nawerking van traumatische gebeurtenissen die zich soms al in een verder verleden hebben afgespeeld maar die – soms na jaren van ogenschijnlijke rust – weer naar boven komen en iemands leven behoorlijk kunnen beheersen. Militairen in oorlogssituaties kunnen daar mee te maken krijgen en ondervinden meer begrip dan in het verleden.

Traumatische ervaringen kunnen leiden tot gedragsproblemen en belasten de omgang met andere mensen omdat iemand minder controle over z’n gevoelens heeft omdat er sprake is van een grotere kwetsbaarheid of gevoeligheid. Sommige mensen trekken zich terug en zijn somber terwijl anderen juist druk worden en (te)veel van zichzelf verwachten.

Heaven

Een trauma kan leiden tot lichamelijke klachten, woede, schaamte, hyperactiviteit, slecht contact met vrienden en familie, nachtmerries, concentratieproblemen, het steeds opnieuw herbeleven van de gebeurtenis, prikkelbaarheid, zich onbegrepen en miskend voelen, spanningsklachten, schrikachtig-, dromerig- of teruggetrokken gedrag.

Zo leidt een trauma tot isolement, relatieproblemen, problemen op het werk, alcohol- of drugsmisbruik. Kinderen zijn bang om gescheiden te worden van de ouders/opvoeders, hebben verminderde schoolprestaties en vertonen soms opvallende gedragsveranderingen.

Het boek Trauma heeft een persoonlijk getinte inleiding waaruit de betrokkenheid van Paul Conti met het onderwerp blijkt. Hij verloor zijn broer door suïcide. Met dit boek wil hij kennis en inzicht van trauma’s vergroten en zo mensen behulpzaam zijn. Het boek biedt een heldere verkenning van het verschijnsel trauma, al had de beknopte beschrijving van de verschillende soorten trauma’s wel meer uitgediept kunnen worden zodat het verschijnsel krachtiger en helderder in beeld was gekomen. Veel aandacht gaat er verhoudingsgewijs wel uit naar schaamte die Conti beschouwt als voornaamste verschijnsel naast het trauma. In kaders zijn er praktijkverhalen die de tekst verhelderen en illustreren. Ook zijn er twee gesprekken met mensen over het thema trauma.

Trauma is een zinvol boek maar het had met een iets scherpere focus op de kern van het onderwerp aan betekenis kunnen winnen. De – te – brede verkenning van het onderwerp komt het boek dan ook niet helemaal ten goede. Het lijkt erop alsof de auteur iets teveel naar voren wil brengen. Zoals gezegd: het was beter geweest om het verschijnsel trauma in al zijn facetten, zoals hierboven aangegeven, in kaart te brengen.

Paul Conti is psychiater, was eerst verbonden aan de universiteiten van Stanford en Harvard en heeft nu een eigen kliniek in Portland, in de Verenigde Staten.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles