"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Troost die ertoe doet

Dinsdag, 7 april, 2020

Geschreven door: Cobi Klappe, Inez Lips
Artikel door: Evert van der Veen

Hoe mensen omgaan met verlies en moeite in hun leven

[Recensie] “Het hart van een mens is als het kleed van de arme; op de plek waar het is hersteld, is het ’t sterkst”. Deze uitspraak van de Franse schrijver en journalist Paul Brulat (1866 – 1940) is wat mij betreft de parel van Troost die ertoe doet én ook een treffende samenvatting van alle levenservaringen en – wijsheden in de uiteenlopende verhalen die in dit boek zijn verzameld.

De ruim veertig bijdragen zijn heel uiteenlopend en dat geeft dit boek z’n eigen charme al maakt het daardoor ook een wat willekeurige indruk omdat een duidelijke innerlijke samenhang ontbreekt. De lezer komt dan ook in de diverse bijdragen min of meer dezelfde gedachten tegen omdat allerlei mensen in hun individualiteit toch in de kern hetzelfde ervaren. Dat is misschien niet echt storend en neemt niet weg dat er veel waardevols in dit mooi verzorgde boek bijeen is gebracht.

Hoe verschillend mensen ook zijn, zij maken allemaal het nodige mee en die ervaring van pijn, afscheid en verlies roept de behoefte aan heling en troost op. Dat vind je in alle verhalen dan ook terug en is de kerngedachte van dit boek: “De rode draad is dat goede troost verdriet kan verlichten als het leven pijn doet, je weer in beweging kan brengen als je vastzit, jou weer een gevoel van kracht en controle kan geven als je denkt dat je een speelbal van het noodlot bent geworden”, pagina 11.

Er zijn bijvoorbeeld verhalen over ouders die hun dochter in Peru hebben verloren, ouders die hun kind aan kanker verliezen en over Monique Velzeboer die als shorttracker Olympisch kampioen was maar door een ongeluk ernstig beperkt is geworden en zich nu als fotografe voor het Liliane Fonds inzet. Bijzonder is dat van elk verkocht boek één euro naar dit fonds gaat. De ouders van Tonio, over wie vader A.F.Th van der Heijden de bekende requiemroman schreef, komen aan het woord. Schrijven is voor hem een manier van overleven geworden.

Boekenkrant

Bijzonder is het hoofdstuk over de troost die honden kunnen bieden. Van heel andere aard is de kracht van Facebook voor een gezin dat door de ramp met de MH-17 werd getroffen. Dit is een nieuwe – digitale – vorm van rouw delen met elkaar.

Indringend is de titel van een hoofdstuk “Van de laatste koekjes neem je bewust kleine hapjes” waarin Christianne beschrijft dat haar borstkanker is uitgezaaid waardoor zij nog een beperkte tijd van leven heeft. Van heel andere aard is het verhaal over een doodgeboren kind. Er is niet alleen verlies van mensen maar ook een materieel verlies – een familiebedrijf – doet iets met mensen en vraagt om aandacht.

Wat troost hen? Mensen met wie zij hun verdriet kunnen delen, mensen die zich in hun gevoelens kunnen inleven en deze respecteren. Maar ook – religieuze – rituelen kunnen troost schenken evenals natuur, muziek, dans, kunst, filosofie, tuinieren, zo blijkt uit de diverse verhalen. Zo kan dit boek wellicht ook lezers inspireren om een hobby of passie weer op te pakken en daar nieuwe energie in te vinden en uit te halen. Troost is een individuele ervaring want zo verschillend als mensen zijn, zo uiteenlopend is ook de beleving van troost.

Troost lost het verdriet niet op, dat maakt dit boek wel duidelijk maar het verlicht de pijn van het leven wel en geeft mensen nieuwe veerkracht. Troost komt voort uit en staat in de context van rouw. Goed is dat ergens wordt gezegd dat rouw niet alleen verdriet is maar zich ook kan uiten in woede en opstandigheid.

In de slothoofdstukken wordt het begrip troost wat meer uitgediept, is er een terugblik op de gesprekken en worden algemene lijnen getrokken. Ook worden hier adviezen gegeven om op de juiste wijze met mensen in verdriet om te gaan.

Het boek is goed verzorgd en voorzien van aansprekende illustraties.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles