The Becker Collection
[Recensie] Al jaren fascineren zij mij: de minimalistische, bronzen vaasjes uit Japan. Hun vorm is doorgaans bescheiden, hun uitstraling des te krachtiger. Ze werden ontworpen voor gebruik op boeddhistische altaren en dragen vaak één bloem. Meestal in combinatie met een wierookbrander en een kandelaar. Hun patina varieert van donkerbruin tot groen, rood of blauw. Onlangs verscheen er een boek, waarin een aantal fraaie exemplaren staat afgebeeld en beschreven. De meeste dateren uit de twintigste eeuw en niet zelden zijn er sporen van art déco-invloeden.
Het betreft vaasjes uit de collectie die Mies en Ton Becker de afgelopen 20 jaar verzamelden. Twee gepensioneerde medische specialisten met een grote hartstocht voor Aziatische kunst. In deze bronzen bewonderen zij de eenvoud van het gieten en de verscheidenheid van patina’s en vormen. Ze zijn er in allerlei variaties: golvend, bol, ingesnoerd, kelk-, pompoen-, diabolo- of paddestoelvormig. De Beckers schreven zelf de teksten. Na enkele informatieve en korte, inleidende essays volgt een opsomming van befaamde ontwerpers/ambachtslieden, alfabetisch gerangschikt op familienaam. Naast een pagina met biografische gegevens en een adequate beschrijving van een vaas, staat steeds een grote afbeelding van de vaas in kwestie. De fraaie foto’s, genomen door Ferry Herrebrugh die de soms bijna ‘verborgen’ patina’s goed zichtbaar maken, zijn een lust voor het oog.
Toen het boeddhisme zich in de zesde eeuw na Christus in Japan verspreidde, werden bronzen bloemenvazen belangrijke religieuze voorwerpen. Na de Meiji restauratie (1868-1912) opende Japan zich geleidelijk voor het Westen. De vaasjes ondergingen de invloed van de Europese Art Déco, maar behielden toch een onmiskenbare Japanse touch. Omdat kunstwerken in Japan slechts een bepaalde periode getoond worden, hebben zij vaak een speciaal gemaakte houten doos om het object veilig op te bergen. Ze beschermen tegen temperatuurschommelingen en laten geen vocht door. Deze tomobako wordt meestal door dezelfde kunstenaar gemaakt die ook het kunstwerk ontwierp. Het deksel bevat doorgaans een kalligrafie met informatie over de maker, de natuur van het object, de stijl, het type en de handtekening. Vaak heeft het ook een gedrukt rood zegel. Dat verwijst meestal naar de maker, maar in sommige gevallen naar de distributeur of winkel die het verkocht. Soms staat er aan de binnenzijde een tekst voor welke gelegenheid het object werd gemaakt. Een tomobako is dus veel meer dan alleen verpakking, ze vormen een onderdeel van het kunstwerk. De meeste vazen uit de Becker collectie hebben hun originele verpakkingsdoos nog.
De publicatie is een aanwinst. Informatie over deze 20e eeuwse vazen is over het algemeen nog spaarzaam. Zij werden voor de interne Japanse markt gemaakt en daarom is de informatie minimaal. Deze leemte wilden de Beckers opvullen door hun kennis te delen en dat maakt Twentieth Century Japanese Bronze Flower Vases – The Becker Collection tot een sympathiek boek. Bijzonder vind ik de werken van Nakajima Yasumi I en II. Ze zijn origineel van vorm, soms wat gekunsteld, maar altijd overtuigend en met mooie patina’s. Of het werk van Tsuda Eiju. Steeds als ik door het boek blader, raak ik geïnspireerd door de prachtige vaasjes die bijna meditatief werken.
De Beckers blijken ook anonieme, niet gesigneerde exemplaren te verzamelen. Van de zeventig afgebeelde vazen zijn er twaalf zonder een handtekening of zegel van de bronsgieter/maker. Drie hadden wel een signatuur, maar die was waarschijnlijk van de decorateur. Dat leidt tot de vraag hoe belangrijk zo’n signering is en of dat de waarde beïnvloedt? Navraag leert dat de vorm uiteindelijk de doorslag geeft. Hoe sterker de vorm, hoe hoger de prijs, signatuur of niet.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
