Kanttekeningen bij de cultuurhistorische canon
[Signalering] De canon van Nederland bestaat sinds 2006 en geldt sinds 2009 als richtlijn voor het geschiedenisonderwijs in Nederland. In vijftig zogenaamde vensters wordt de geschiedenis van Nederland geschilderd, hapklare brokken van hoge cultuur. De canon is een werk dat tot stand kwam onder leiding van cultuurhistoricus Frits van Oostrom en onderhouden wordt door de Stichting Entoen.nu. Als aanvulling op en in analogie met de geschiedeniscanon werd een literaire canon geformuleerd.
Vanaf het begin waren er ook bezwaren tegen de canon. Iemand die daar luid en duidelijk haar mening over gaf was Erica van Boven, tot een goede maand geleden hoogleraar letterkunde aan de Open Universiteit. Haar bezwaar gold vooral de hoge cultuur die werd weergegeven in de vijftig vensters van de canon. Als er namelijk één rode draad is door haar eigen werk, dan is het dat Van Boven haar leven lang studie heeft gemaakt naar juist de midden cultuur van de samenleving. Het begon met een proefschrift over ‘vrouwenromans’. Aan het einde van haar loopbaan was ze een motor achter een groot onderzoek naar publieksliteratuur.
Geen wonder dat ter gelegenheid van haar afscheid een indrukwekkende bundel verscheen met artikelen van collega’s en (oud)studenten over zaken als leesclubonderzoek, de populariteit van gedrukte dagboeken, pocketboeken, feuilletons en bestsellers. Het is een bonte verzameling; zeer interessant voor wie eens wil zien wat er zoal onderzocht wordt op het gebied van literatuurwetenschappen in Nederland. Helemaal low-brow is het werk zeker niet met bijvoorbeeld een artikel over Derrida en Kafka. Ook worden in het boek pittige passages gewijd aan de definitie van wat eigenlijk literatuur is. Wat dat betreft komt de liefhebber van alleen maar artikelen over zogenaamde publieksliteratuur beter aan zijn trekken in een boek vorig jaar door dezelfde uitgeverij, Verloren in Hilversum, werd uitgegeven en dat de titel kreeg Echte Leesboeken.
Na alle (impliciete)kritiek op de vensters van de canon die in het onderhavige boek gegeven wordt, staat daar ook een artikel in met de titel Koester de canon. Dat lijkt vreemd, maar ook moedig van de samenstellers. Het stuk gaat over het lezen van literatuur in het middelbaar onderwijs. Werkelijk (bijna) alles komt aan bod in deze bijzondere bundel.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
