"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Utopia avenue

Dinsdag, 13 april, 2021

Geschreven door: David Mitchell
Artikel door: Peter van Bavel

Onmiskenbaar het meest imponerende boek dat ik ooit las

[Recensie] In de laatste maand van 2019 schreef ik een vijf sterren recensie voor het boek Daisy Jones & the Six van auteur Taylor Jenkins Reid. Het reilen en zeilen van een succesvolle band was het decor van een tot de verbeelding sprekende roman. Beter was gewoonweg niet mogelijk, zo dacht ik. In februari van 2021 viel mijn oog op het al in het najaar van 2020 geschreven boek Utopia Avenue van David Mitchell. Het boek viel op door zijn kleurrijke psychedelische omslag en gaat over vier muzikanten die proberen succesvol te worden. Als muziekliefhebber was mijn interesse onmiddellijk gewekt en niet veel later werd aan mij een recensie-exemplaar verstrekt van ruim zeshonderdvijftig pagina’s dik.

De loftrompet steken over het uiterlijk van een boek is ook hier aan de orde. Wanneer ik de losse omslag van het boek verwijder, verschijnt de elpee op de hardcover. Alsof je de platenhoes verwijdert, waarmee het vinyl in beeld komt.

De hoofdstukken van het boek worden gekenmerkt door een wisseling van perspectief in het verhaal. De vier bandleden hebben zo ieder hun eigen hoofdstuk, voorzien van een Engelstalige titel. Vier of vijf hoofdstukken zijn gebundeld in een deel. Dit deel wordt gevisualiseerd door een illustratie van een platenlabel waarop de hoofdstukken zijn genoemd, met tussen haakjes de persoon waarover het hoofdstuk gaat. Hierdoor oogt het alsof het songtitels zijn, waarbij tussen haakjes de schrijver van de song staat vermeld. In alles straalt het uiterlijk muziek uit. En daar blijft het niet bij.

Dean, Jasper, Griff en Elf vormen met elkaar de band Utopia Avenue. Eigen nummers, eind jaren zestig. Elf is in deze tijd de uitzondering op de regel; een vrouw die een instrument (toetsen) beheerst en er aantrekkelijk uitziet in een band met drie langharige muzikanten. De introverte Griff (het prototype drummer), de met zijn verleden worstelende bassist Dean en de schizofrene Jasper de Zoet (met Nederlandse roots) die gitaarvirtuoos is, vinden een betrouwbare manager (die waren er in die tijd maar heel weinig) en zoeken hun doorbraak in Engeland. Ze schrijven hun eigen nummers in een door protesten getekend politiek klimaat. Teleurstelling op teleurstelling volgt. Als we het script van de toekomst konden lezen, zouden we nooit de bladzijde omslaan

Dans Magazine

De band is het enige fictieve stuk in dit adembenemende verhaal. De hele muziekwereld, in deze periode, geeft act de présence. Gesprekken en ontmoetingen met o.a. Frank Zappa, Leonard Cohen, David Bowie en Brian Jones maken het indrukwekkende verhaal over Utopia Avenue een natte droom voor iedere muziekfan. De verhaallijnen van de vier personages zijn krachtig uitgewerkt en bevatten imponerende aspecten die de betrokkenheid van de lezer vergroten. Halverwege het boek, ben je als lezer getransformeerd tot vijfde bandlid.

Het proces om songs te schrijven en te componeren, een acid-trip, een ouder-kind conflict, een verboden liefde, een arrestatie, een psychose, de dood. Niet eerder kon je als lezer zo dichtbij zijn als in dit epos dat van ongeëvenaard hoge kwaliteit is.

Het leven is een toneelstuk. Mensen gaan af en komen weer op, continu als groot voorstander en promotor van de prachtige boeken van auteurs van de Lage Landen, moet ik erkennen dat deze Britse auteur met Utopia Avenue mijn hart heeft gestolen. Onmiskenbaar het meest imponerende boek dat ik ooit las. Een filosofisch, psychedelisch, sociologisch en muzikaal meesterwerk.

Niet eerder ben ik teleurgesteld geweest over het toekennen van de volle vijf sterren. Utopia avenue verdient meer.

Persoonlijke songtekst:
And all those girls that were too cool to talk to,
They’ll be waiting in the line out back
Might get your picture in the hometown paper
Maybe buy your momma that Cadillac

Just get you a guitar and learn how to play
Cut up some jeans, come up with a name
When you’re living in a world that you don’t understand
Find a few good buddies, start a band

Start a band, Scrape up some money, buy a van
Learn free bird and ramblin’ man
Never buy another beer again

Just get you a guitar and learn how to play
Grow out your hair, come up with a name
With a little bit of luck you’ll be packing the stands
Find a few good buddies, start a band
(Brad Paisley & Keith Urban – ‘Start a band’)

Eerder verschenen op Perfecte Buren