Achter de schermen van een dierentuin
[Recensie] Marjo Hoedemaker woont en werkt al meer dan zestig jaar in Dierenpark Amersfoort. Hij is met pensioen maar dat weerhoudt hem er niet van om zijn kennis over dieren en dierentuinen te blijven delen met wie het maar horen wil. Als kleine jongen bracht hij brood uit de bakkerij van zijn vader naar Burgers’ Zoo in Arnhem, wist zich daar naar binnen te praten en deed er allerlei klusjes. Hij was er al snel vrijwilliger en vakantiewerker. Van beestendoel tot hokjesgeest begint dan ook met een aantal verhalen uit Burgers’ Zoo. Als hij dertien jaar is verhuist de familie naar Bussum en Marjo ontdekt dat hij binnen een uur op de fiets in Amersfoort kan zijn. Binnen de kortste keren is hij aan de slag in Dierenpark Amersfoort en hij gaat er niet meer weg. Na zestig jaar kan hij eindeloos veel verhalen vertellen over wat er allemaal gebeurd is en vooral wat zich achter de schermen afspeelt. Ook zijn kennis over de dieren is enorm. Hij vertelde zijn verhalen aan Marco Bosmans die er een interessant en goed leesbaar boek van maakte.
Het besluit om Van beestenboel tot hokjesgeest te schrijven is genomen kort na de zwartste dag uit het bestaan van Dierenpark Amersfoort en tevens ook de zwartste dag in het leven van Marjo Hoedemaker. Velen zullen het zich nog wel herinneren. Op 3 november 2020 ontsnappen de chimpansees Mike en Karibuna uit hun verblijf en lopen vrij rond in het dierenpark. Ze worden doodgeschoten en heel Nederland staat op zijn kop. Veel mensen begrijpen niet dat er geen gebruik is gemaakt van een verdovingspistool. Er klinken luide protesten en er verschijnen dierenactivisten aan de poort met spandoeken en megafoons. Ze beschuldigen het personeel van het opsluiten van dieren en roepen dat ze moordenaars zijn. Het doet Marjo intens veel verdriet en hij wil het echte verhaal vertellen zodat mensen gaan begrijpen hoe het er in een goede dierentuin aan toegaat.
Marjo’s verhalen zijn doorspekt met interessante wetenswaardigheden over dieren, dierenverblijven en de verzorging. Zo af en toe worden er, in kleine kaders tussen de verhalen door, ook vragen gesteld en beantwoord. We lezen over dieren waar veel mensen waarschijnlijk nog nooit van gehoord hebben. Want wie weet wat nimmerzatten zijn? Marjo kent ze allemaal en weet er boeiend over te vertellen. Ook oud-directeur Astrid Vis komt aan het woord. Zij woont nog altijd in het dierenpark.
Er zijn mensen die tegen dierentuinen en het opsluiten van dieren zijn. Marjo weet dat maar stelt dat deze mensen vaak denken aan de dierentuinen van 50 jaar en langer geleden. Er is in de afgelopen 50 jaar enorm veel veranderd. De oudere lezer weet vast nog wel dat je aan de ingang een zakje nootjes kon kopen om de dieren te voeren. Dat is vandaag de dag ondenkbaar. Vroeger stonden de bezoekers centraal en wist men nog niet zo veel over de verzorging van de dieren. Tegenwoordig staan de dieren centraal en komt de bezoeker op de tweede plaats. Met name educatie en voorlichting nemen een belangrijke plaats in.
De EAZA (European Association of Zoos and Aquaria) is een belangrijke organisatie en een samenwerkingsverband tussen meer dan 300 dierentuinen en aquaria in Europa en het Midden Oosten. Zij coördineren fokprogramma’s en streven bij de aangesloten leden naar een hoge levens- en verzorgingsstandaard van de dieren.
Van dieren kopen en verkopen is al heel lang geen sprake meer. Een dier wordt geplaatst in het dierenpark waar het het best verzorgd kan worden. Sommige parken specialiseren zich ook. Vroeger was er de wens om zoveel mogelijk soorten aan de bezoeker te kunnen laten zien. Die tijd is voorbij want als een dier niet een passend verblijf geboden kan worden dan komt het niet in de collectie. Het advies van de EAZA is zelfs om geen ruimtes te bieden aan dieren die in het wild niet bedreigd worden. Een dierentuin is er voor soortbehoud en educatie en er worden zelfs gefokte dieren in het wild uitgezet. Marjo bezoekt ook andere dierentuinen en parken over de hele wereld en veel mensen maken gebruik van zijn kennis van zaken. Net zoals hij weer gebruikt maakt van ervaringen die elders zijn opgedaan.
Van beestenboel tot hokjesgeest is vlot en plezierig geschreven en de lezer leert op iedere pagina weer iets nieuws. Ook jongere lezers zullen al deze verhalen zeker kunnen waarderen. En de tegenstanders van dierentuinen? Voor hen is dit boek een must.
Marjo Hoedemaker zet zich al twintig jaar in voor de Marjo Hoedemaker Elephant Foundation, een fonds ter bescherming van de Aziatische olifant. De opbrengst van dit boek gaat naar deze organisatie.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
