Onze taal leeft!
[Recensie] De 16e editie van de Dikke Van Dale telt bijna 9800 nieuwe woorden en duizenden nieuwe betekenissen en uitdrukkingen sinds de vorige uitgave van zeven jaar geleden. Veel van die nieuwe woorden zijn van technologische aard.
Taal is meer in beweging dan wij ons vaak bewust zijn omdat wij zelf ook veranderen en daarin zoeken naar nieuwe uitdrukkingsvormen: “Het Van Dale Groot Woordenboek van de Nederlandse Taal is een verklarend woordenboek van het hedendaagse Nederlands dat tevens een terugblik biedt op de ontwikkeling van de Nederlandse woordenschat van circa 1880 tot 2022”.
Taal weerspiegelt maatschappelijke veranderingen zoals blijkt uit het woord ‘klimaat’. Hieraan werden in de editie van 1984 enkele regels gewijd terwijl er nu ruim drie pagina’s aan worden besteed.
Netwerk
Om al die veranderingen bij te houden beschikt de uitgever van Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal over een uitgebreid netwerk maar er zijn ook allerlei mensen in het land die actief meedenken. Een aantal van hen wordt ook met name genoemd. Ook de Overkoepelende Taalcommissie van het Nederlandstalig Scrabbleverbond in Vlaanderen, de Scrabble Bond Nederland en de Malino Federatie hebben aan deze editie meegewerkt.
Waar je als gebruiker niet bij stilstaat, is dat de teksten bij bestaande woorden worden herschreven. Dit aspect is in feit belangrijker en bewerkelijker dan het toevoegen van nieuwe woorden. Een voorbeeld daarvan is het woord ‘klimaat’. Ook zijn er nu 150 ‘taalverhalen’ opgenomen. Evenals de vorige editie bestaat het woordenboek uit drie kloeke delen die in omvang flink zijn toegenomen: van 4464 naar 5160 pagina’s, dat betekent bijna 1 cm meer breedte.
Nieuwe woorden
Zomaar wat voorbeelden van nieuwe woorden: groepsapp, nepnieuws, cyberrecherche, airbnb’en, tikkie, cryptomunten, cybersecurity, klimaatschaamte, duurzaamheidslening, klimaatdrammer, batterijauto, anderhalvemetersamenleving, contactberoep, complotdenker, slavernijverleden, lhbtiq+gemeenschap, datagijzeling, insectenhotel, vroemvroempartij.
Spiegel van onze cultuur
De boeken zijn prachtig uitgevoerd en zitten in een stevige cassette. Hoewel de druk tamelijk klein is – om de omvang te beperken – is de inhoud overzichtelijk vormgegeven door de heldere layout. Er zijn kleuraccenten in zwart en grijs en er worden ook symbolen gebruikt. Bij 500 lastig uit te leggen woorden zijn verhelderende lijntekeningen toegevoegd.
De koper heeft een jaar lang toegang tot de ‘Dikke Van Dale Online’ met nog meer mogelijkheden waar 80.000 extra woordsamenstellingen zijn opgenomen. Ook zijn er werkwoordrijtjes bij alle werkwoorden.
Het Van Dale Groot Woordenboek van de Nederlandse Taal is een document van onze taal en daarmee ook van onszelf want wíj zijn het die deze taal spreken en in deze taal denken en leven. Taal is elke dag een dynamisch proces, een levendige spiegel van onze cultuur die wordt gevormd door onze communicatie.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
