Persoonlijk gesprek
[Recensie] De ziel ‘mag’ er weer zijn, zou je kunnen zeggen want de laatste tijd verschijnen er toch wel opvallend veel boeken met ‘ziel’ in de titel. Blijkbaar ontdekken we diepere lagen in onszelf die van essentiële betekenis zijn, een bron die ons spiritueel en emotioneel voedt.
Tevens zijn er non-fictie boeken over de ziel verschenen zoals Zorg voor de ziel, van Arjan Plaisier; Meditaties van de ziel, geschreven door Marcel Barnard en Dichter bij de ziel, van de hand van Wouter ter Braake. Er is zelfs een overzichtswerk van de ziel: De ziel, een cultuurgeschiedenis, door Ole Martin Hoystad.
Het boek Van ziel tot ziel is een handleiding voor therapeuten en coaches, bedoeld om hen van dienst te zijn in het voeren van “helpende en helende gesprekken” zoals de onderttel luidt. Thomas Moore maakt in het begin van zijn boek zijn brede n rijk geschakeerde achtergrond duidelijk: “jungiaanse en archetypische psychologie, de bestudering van religies en spirituele tradities, kunststudies en ook praktische psychologie” (p. 9). Zeer breed dus: mensen als Tao Te Ting, Carl Jung, Carl Rogers, Irvin Yalom (Een kwestie van dood en leven) komen in dit boek voorbij.
De titel van dit boek Van ziel tot ziel is indringend want het gaat om diep persoonlijk contact dat iets bij de ander teweeg brengt. Thomas Moore weet het mooi te verwoorden met een rijkdom aan wijsheid maar in feite gaat het erom dat de gesprekspartner alle ruimte krijgt om z’n levensverhalen te vertellen die vervolgens ook echt gehoor vinden bij de professional. Dan ontstaat het contact dat de ander echt goed doet.
Thomas Moore maakt duidelijk hoe dergelijke gesprekken eruit kunnen zien en geeft daartoe ook richtlijnen. Een vertrouwensrelatie is van wezenlijk belang, het gaat om “een moedige poging tot echt aanwezig zijn”.
Liefde voor de ziel van de ander vindt Thomas Moore een belangrijke basishouding. Dat is een opmerkelijk maar belangrijk geluid in een tijd van toenemende professionalisering. Dat laatste klinkt op zichzelf goed maar het brengt in de hulpverlening vaak ook wel een zekere verzakelijking met zich mee waar dit puur menselijke contact, dat Moore beoogt, onder lijdt. Daarom is de oproep om de ziel van de ander lief te hebben op z’n minst opmerkelijk maar ook moedig en waarschijnlijk voor menig hulpverlener zelfs grensverleggend. Thomas Moore aarzelt niet om dit als belangrijkste regel aan te duiden die hij zijn lezers mee wil geven: “heb de ziel van je cliënt lief” (p. 205).
De therapeut dient zorgzaam en dienstbaar te zijn tegenover zijn gesprekspartner die allereerst méns mag zijn. De therapeut is – uiteraard – zelf ook en allereerst mens en daarom staat Thomas Moore ook nadrukkelijk stil bij de persoon en het persoonlijk leven van de therapeut en z’n werkhouding tegenover degene die bij hem/haar aanklopt voor een helend en helpend gesprek.
Dit boek bevat wellicht niet direct veel nieuws voor wie vanuit z’n werk dagelijks gesprekken met mensen voert maar het komt in de oprechte aandacht voor de ziel van de ander wel heel dichtbij en legt de vinger bij het wezen van een heilzaam gesprek.
Thomas Moore is monnik, musicus, hoogleraar en psychotherapeut. Hij won de Nautilus Book Award en geeft wereldwijd lezingen over een bezielde samenleving en spiritualiteit.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
