Hoe de Duitsers een deel van Den Haag sloopten
[Recensie] Den Haag ontwikkelt zich tot ‘stad van vrede en recht’ en het gemeentebestuur concentreert de vele internationale instellingen die daarbij horen bij voorkeur in de omgeving van het Vredespaleis en het congrescentrum. Dat die strook vlak achter de kust daarvoor nog steeds ruimte biedt, dankt de stad aan het lot dat haar trof in de oorlog: de door de Duitsers georganiseerde ontruiming en sloop van een brede zone achter de kustlijn omdat de bezetter daar een deel van de Atlantikwall wilde aanleggen, een verdedigingslinie langs de hele Noordzeekust van Frankrijk tot Noorwegen. Sommige wijken die nog geen twintig jaar oud waren, werden voor de aanleg van de wal weer gesloopt. In Den Haag moesten 143.000 inwoners hun woning verlaten en werden 3.500 woningen, winkels en bedrijfspanden gesloopt. Katwijk, Hoek van Holland, IJmuiden en Den Helder trof een soortgelijk lot.
Dit belangrijke stuk oorlogsgeschiedenis is in tekst en beeld boeiend beschreven in het goed gedocumenteerde Verdreven door de Atlantikwall, Ontruiming en afbraak van de Nederlandse kuststreek, 1942-1945. Auteur Geert-Jan Mellink is een groot kenner van de Eerste en Tweede Wereldoorlog en in stedenbouwkundige Steven van Schuppen en erfgoedhistoricus Peter Saal vond hij medeauteurs met wie hij de geschiedenis van veel kanten heeft kunnen belichten. Niet alleen de nogal chaotische Duitse oorlogsorganisatie en de Nederlandse bestuurlijke betrokkenheid komen aan de orde, ook de kleine geschiedenis van de bewoners en ondernemers in de getroffen wijken.
De evacuatie betekende voor duizenden mensen dat ze voor het eerst van hun leven een grote reis maakten naar andere delen van Nederland en zich daar, in een vreemde omgeving, moesten zien te redden tussen mensen met een vaak ander geloof. Dat verhaal vertellen de auteurs met veel gevoel voor anekdotiek, onderbouwd met details en in de context van de oorlogsgeschiedenis. Het boek is een waardevolle verdieping van dit deel van onze oorlogsgeschiedenis.
—
Voor het eerst verschenen op De Leesclub van Alles
