Subtiel verhaal over leven en dood
[Recensie] Sybrand Staring heeft als verpleeghuisarts voor het eerst euthanasie verleend, aan meneer Mos. En meteen belandt hij in de problemen. De dochter van de overleden man klaagt hem aan. Sybrand vlucht naar zijn tweede huis, op een Schots eiland.
Gijs IJlander begint dit boek echter met een korte epiloog, waarin allerlei papieren en boeken op tafel liggen. Ik begrijp er niks van, dus ga maar gewoon verder met de volgende bladzijde, waarop de veerboot aankomt op het Schotse eiland. De ruigheid ervan wordt goed beschreven.
Dood op verzoek
Daarna volgt een terugblik naar het contact van dokter Staring met het echtpaar Mos. Hij gaat regelmatig bij ze langs en leert ze goed kennen. Met hun dochter, die in Amerika woont, hebben ze zeer spaarzaam contact. Het echtpaar sterft kort na elkaar. Hun leven is lijden geworden. Meneer Mos krijgt hulp van de dokter. Ik heb al vaker gelezen dat het plegen van euthanasie een behoorlijke impact kan hebben op een arts en dat is ook hier het geval. Het recht op zelfbeschikking vinden we hier in Nederland heel belangrijk. Later vraagt de dokter zich af of hierbij wel genoeg oog is voor de omgeving.
Ondertussen is op het Schotse eiland een walvis aangespoeld, in de buurt van het huis van Sybrand Staring aan het strand. Eilanders en toeristen komen erop af. Ze proberen het vlees eraf te snijden, maar walvisvlees mag je niet in bezit hebben of verhandelen. De walvis stinkt enorm en daarom willen de eilanders van het beest af, maar dat blijkt zo ongeveer onmogelijk. Wekenlang leeft Sybrand in de stank, terwijl hij zijn moestuin omspit en bezig is met het vervangen van de windmolen die zijn huis van elektriciteit voorziet.
Geen spijtgevoelens
Het verhaal is eenvoudig. Er staan geen filosofische stukken in. Dat maakt het menselijk. Sybrand wil geen oordeel vellen over zijn patiënt Mos. Die wilde zijn leven beëindigen en als arts heeft hij geholpen, meer niet. Hij heeft geen spijt, al is hij erg bang om opgepakt te worden. Stel dat hij wordt uitgeleverd aan Amerika of opgepakt in Schotland, waar andere wetten gelden? Sybrands vrouw probeert hem gerust te stellen: zo’n vaart zal het niet lopen. Maar zijn werkgever steunt hem niet meer. Hij krijgt nare dromen en probeert zich te verbergen, wat hij uiteraard niet eindeloos kan volhouden. Zijn vrouw maakt zich ongerust als ze lange tijd niets van hem hoort.
Het boek eindigt als Sybrand weer thuis is, maar nog steeds niet terug aan het werk. Hij probeert op te schrijven wat er met hem is gebeurd de afgelopen tijd. We zijn terug bij de epiloog, die ik nu wel begrijp. Vergeef ons onze zwakheid is een subtiel verhaal over leven en dood.
—
Eerder verschenen op Lalagè leest
