Aangrijpende historische roman over moord en schuld
[Recensie] In dit deels waargebeurde verhaal gaat het over Luc. Hij woont met zijn gezin, broer, vader en moeder, als knechten op een boerderij in Vlaanderen. Hij is dan 7 jaar. Totdat….
… zij in de eerste wereldoorlog op ruwe wijze hun thuis verliezen. Vader en broer worden vermoord door de Duitsers, evenals het boerenechtpaar. De boerderij gaat in de brand.
De overgebleven moeder en Luc vluchten in een barre tocht naar Nederland, dat neutraal is in de oorlog. Luc ziet de moord op zijn broer steeds voor zich en hij zweert om de Duitsers te wreken.
Dat doet hij na vele jaren. Hij en zijn moeder worden eerst opgevangen in een kamp, maar krijgen na verloop van tijd een betrekking in Giessen-Nieuwkerk in Zeeland. Ze voelen zich daar enigszins buitenbeentjes, omdat ze een Belgische tongval hebben en rooms katholiek zijn. Moeder loopt iedere zondag naar de Rooms-katholieke kerk in Gorinchem, maar Luc ziet het belang van kerkgaan niet in.
Hij vindt het na zijn werk te vermoeiend om helemaal naar Gorinchem te lopen. Hij is kostwinner voor zijn moeder die huisvrouw is en de moestuin achter het huis verzorgt. Vroeger in Vlaanderen was zij een goedlachse vrouw, maar de gebeurtenissen van de oorlog hebben haar bits gemaakt.
Zij spaart voor een fiets voor Luc, maar zelfs daarmee gaat hij nog niet naar de kerk. Wanneer zijn geliefde, Hannelore, het uitmaakt tussen hen, vergokt hij in een waas zijn loon. Hij verkoopt dan zijn fiets om zo zijn huishoudgeld te kunnen afdragen, maar ook dit bedrag vergokt hij. Op de weg naar huis komt hij langs het station en daar pleegt hij geheel onverwacht een gruwelijke roofmoord op de stationsbeambte. Na enige tijd komt de politie bij hem langs om te vragen wat hij op dat tijdstip deed, omdat bekend werd dat hij die avond in de buurt had gegokt. Zij zien hem echter niet als de dader. Er worden twee onschuldige mensen opgepakt.
In het vervolg van Lucs leven liggen de alledaagse dingen als een soort deken over zijn schuldbesef. Alles om hem heen lijkt in dienst te staan van het vergeten. Dat lukt niet helemaal. Na verloop van tijd krijgt hij hevige nachtmerries en hoort hij stemmen. Om verlost te worden van zijn gekwelde geweten, probeert hij om terug te verhuizen naar België. Daar kunnen ze hem echter niet gebruiken. Wel bezoekt hij het graf van zijn broer.
“Met schroom loopt Luc de akker op. Hoewel het vreemd aanvoelt, om over dode lichamen te lopen, denkt Luc nu wel te ervaren wat anderen hierdoor beleven. Het is alsof hij nu heel dicht bij zijn broer is – dit wandelen geeft hem een gevoel van diepe verbondenheid. Na enige tijd leidt de geestelijke hem, zonder woorden, weer van de grasvlakte af. Nog één keer kijkt Luc achterom over het groene veld. ‘Dag Polleke,’ zegt hij als laatste groet, waarna hij weer op het grindpad stapt. Maar op dat laatste moment wordt hij plots bevangen door schrik en ontsteltenis. ‘Moordenaar! Moooorrrrdenaaarrr’, hoort hij achter zich roepen.”
Dit boek is geen whodunnit, geen whydunnit of wheredunnit, maar een whogetscaught. Van het begin af spannend, met een verrassende wending aan het eind. Tevens geeft het een inkijkje in het leven rondom de twee wereldoorlogen. Weergaloos wordt weergegeven hoe de daad van Luc aan hem vreet, en hoe hij dat probeert op te lossen. Knap geschreven door Arie de Ruiter. De moord is echt gebeurd, de echte dader is nooit gevonden.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
