Lofzang op het leven en ons geluk
[Recensie] In haar inspirerende boek Verloren & Gevonden onderzoekt de Amerikaanse auteur, journalist en Pulitzer Prize-winnaar Kathryn Schulz diverse betekenissen die er achter de woorden ‘verloren’ en ‘gevonden’ kunnen schuilen en hoe deze kunnen worden geïnterpreteerd, gevoeld en ervaren.
Schulz groeide op in een liefdevol gezin. Op vele vlakken was haar vader haar grote voorbeeld; hij leerde haar van literatuur houden. Wanneer hij vierenzeventig is overlijdt hij. Niet geheel onverwacht, want hij tobde al jaren met een slechte gezondheid en lichamelijke ongemakken. Schulz bewonderde en adoreerde hem. Daarbij was hij een schoolvoorbeeld van een verstrooide man; wist niet waar hij iets had opgeborgen en leunde dan op zijn vrouw die hem met mateloos geduld wist terug te leiden naar waar hij naar zocht. Zijn overlijden deed Schulz beseffen dat het woord ‘verliezen’ vele betekenissen kan hebben. Verlies van een ouder, gezondheid, attributen en jeugd. Toch kan verlies ook minder tragisch zijn, zoals Schulz ervoer bij het vredige inslapen van haar vader. Al zijn dierbaren omringden hem en hij mocht rustig sterven zonder allerlei levensrekkende handelingen. En ondanks dat verlies met verdriet samenhangt, besefte ze dat dit het innerlijke leven en de intermenselijke relaties ook verrijken kan.
Aan de hand van diverse existentiële thema’s filosofeert en reflecteert Schulz met een zeer open blik en laat ze de cohesie zien van verschillen en overeenkomsten tussen liefde en verlies, liefde en rouw, verdriet en opluchting.
“Wat ik aan mijn vader miste […] was het leven zoals het er voor mij uitzag, gefilterd door zijn persoonlijkheid, omhooggehouden en beschouwd tegen zijn innerlijk licht. Maar het belangrijkste wat met zijn dood was verdwenen […] was iets waar ik nooit bij zal kunnen: het leven zoals híj het zag, het leven zoals ieder van ons het ziet, van binnen naar buiten.”
Op dezelfde wijze onderzoekt ze in het tweede deel het woord ‘gevonden’. Het vinden kan iets concreets zijn, maar kan ook een ontdekking zijn. Iets waar je naar op zoek bent, of iets wat totaal onverwacht op je pad verschijnt. We kunnen zoeken naar iets wat tastbaar is of naar iets abstracts. En Schulz vond de liefde.
Haar persoonlijke memoires complementeert ze door verschillende vormen van intertekstualiteit. Zo verweeft ze de verhalen van Plato en Dante, de Griekse god Eros – de belichaming van vleselijke liefde – en Aphrodite – godin van vruchtbaarheid en liefde – met haar eigen geschiedenis en ervaringen.
Droge kost? Neen, verre van dat. Verloren & Gevonden is juist zeer toegankelijk, aansprekend en aanstekelijk geschreven. Soms lijkt er meer te zijn tussen hemel en aarde – theologische thema’s krijgen van haar de ruimte – maar Schulz blijft aards in haar queeste. Ze weet de lezer gerust te stellen, dat er altijd weer een beter moment zal komen en dat je ook vrede kunt hebben met het verlies van iets of een dierbaar iemand.
Door het lezen van dit boek groeit het besef hoe belangrijk het is om niet uitsluitend te vertrouwen op je automatische piloot, maar je te blijven verwonderen over de dingen en gebeurtenissen om je heen en dat we het gebruik van onze zintuigen als leidend zouden moeten gebruiken.
Een helder, erudiet boek dat ontroert en verwondert, hoop en vertroosting biedt.
—
Eerder verschenen op Met de neus in de boeken
