"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Vingerafdruk van verdriet

Dinsdag, 18 januari, 2022

Geschreven door: Manu Keirse
Artikel door: Ramaker Karin

Troost & Ontroering – deel 1

Boeken zijn er niet alleen voor kennis, of vermaak en ontspanning. Sommige boeken bieden troost, of kunnen ons ontroeren. Dat soort boeken kunnen we in deze moeilijke tijden goed gebruiken. In deze nieuwe serie vragen we onze lezers te vertellen over boeken die hen troost boden, of ontroerde, als lichtpuntjes in een duister tijdvak. Vandaag de bijdrage van Karin Ramaker over het boek Vingerafdruk van verdriet van Manu Keirse.

[Column] Mijn moeder overleed op 30 september 2021 na een ingewikkeld ziekbed. Uitgezaaide borstkanker en de ziekte van Addison bleken niet samen te gaan. Regelmatig hoor je mensen zeggen dat ze strijden tegen een ziekte. Ik zuchtte dan altijd.
Tegen ziektes strijdt je niet, wat valt er te winnen of verliezen? Je had pech als het je overkwam. Maar mijn moeder vocht als een leeuwin tegen doodgaan. Ze was nog niet klaar. Ze accepteerde het niet. Tot in haar laatste uur streed ze zelfs nog. Hoewel haar sterven, we waren erbij, bijzonder was en vredig, bleef ik achter met een heleboel vragen en verwarrende gevoelens. Wat was er nou eigenlijk allemaal gebeurd?
Manu Keirse, emeritus hoogleraar Geneeskunde aan de faculteit Leuven, schreef het boek Vingerafdruk van verdriet, eenennegentig pagina’s met teksten maar ook met illustraties en gedichten, over wat er gebeurt als iemand je ontvalt. Ik voelde opluchting bij al die woorden van begrip en uitleg hoe het werkt als je door gaat met leven als de ander er niet meer is en dat als je denkt dat het wel goed gaat je de volgende dag ineens terug bent bij af.

Rouwen is een werkwoord, zei ik laatst. Het is hard werken om op te staan en je werkzaamheden uit te voeren terwijl je ook bij vlagen geconfronteerd wordt met een herinnering, een foto, een lied, een gedachte. Met terugwerkende kracht komen herinneringen boven, zijn gedachten zeer scherp en is het verdriet daarom intens.
Ik probeerde in de afgelopen maanden inzicht te krijgen in mijn verdriet. In de laatste weken van mijn moeders ziekbed was bij mij machteloosheid aanwezig, verdriet om het onvermijdelijke en het onvoldoende kunnen uitspreken wat er komen ging want mijn moeder was niet bezig met doodgaan maar wilde naar huis en beter worden.
Ik hoopte dat ik die laatste weken, die op mijn netvlies stonden, op een dag zouden plaatsmaken voor herinneringen wie mijn moeder was voordat ze ziek werd. Er draaide zich nog steeds op de meest vreemde momenten een film af met scènes in willekeurige volgorde over haar ziekbed. Het was voor mij niet traumatisch maar had wel degelijk impact. De grote vraag die ik had, en die vraag komt ter sprake in het boek: wat is er nu gebeurd? Waar ben ik getuige van geweest en waarom? En wanneer lukt het me om haar te herinneren met een grote glimlach?

Naast de troostende woorden van de schrijver zijn de gedichten, onder andere van Ida M. Gerhardt en de prachtige illustraties (vooral die van de nacht) rustgevend. Ik raad iedereen die rouwt om verlies dit boek te kopen, overal mee naartoe te nemen en op herhaling te lezen. Het leest als een mantra: Het is normaal. Het hoort er allemaal bij. Keirse fluistert in je oor als je leest op momenten dat je niet de gesprekken kunt voeren met anderen.

Hereditas Nexus

Manu Keirse zegt dat het er allemaal bijhoort. Het is normaal. Je doet er goed aan niet te stoppen met de verhalen vertellen maar deel ze op de plekken waar jij je oké voelt. Wat mij het meest trof in zijn boek was het volgende:

“Men heeft het recht de ander hevig te missen. Het hoort bij liefde.”

Karin Ramaker schreef via uitgeverij Scriptum psychologie boeken en in eigen beheer een kort verhaal (Dicht) en de roman (Draagtijd). Ze geeft de online cursus korte verhalen schrijven en Life Review en werkt als pedagogisch werker bij gezinnen thuis.

We willen weten welk boek jou troost bood of ontroerde. Welk boek koester je daardoor meer dan andere? Laat het ons weten. Vertel waarom dit boek zo speciaal voor je is, waarom dit boek je door een lastige periode in je leven heeft geholpen, of waarom je door dit boek het niet meer droog hield? Beschrijf het in een kort essay van maximaal 850 woorden. De mooiste verhalen belonen we met een Bazarow boekenbon van 50 euro. Als je een stuk indient, ga je ermee akkoord dat we je verhaal publiceren in Bazarow Magazine en op Bazarow.com. Zet er ook even bij wie je bent en wat je doet. Stuur je inzending naar info@bazarow.com.

Medewerkers en recensenten van DLVA/Bazarow zijn van harte uitgenodigd om een bijdrage te schrijven!