Hoe Fort Europa mensenrechtenschenders en smokkelaars helpt
[Recensie] Tegenwoordig heet het verwelkomen van migranten in Nederland een ‘linkse hobby’ te zijn, maar in de jaren zestig waren het de confessioneel-rechtse kabinetten die onder druk van de werkgevers de deur voor gastarbeiders openzetten. De VVD zorgde ervoor dat de buitenlandse arbeiders voor onbepaalde tijd mochten blijven en de christelijke partijen regelden het recht op gezinshereniging.
Het was uitgerekend het meest linkse kabinet uit de Nederlandse geschiedenis dat besloot de grenzen weer te sluiten: vanwege de economische recessie en de oliecrisis meende het kabinet-Den Uyl (1973-1977) dat Nederland geen behoefte meer had aan buitenlandse werknemers. Die beslissing had echter een onbedoeld en averechts effect, schrijven de migratiedeskundigen Henk van Houtum en Leo Lucassen in hun vlot geschreven boek Voorbij Fort Europa, Een nieuwe visie op migratie. “Door Nederland voor met name Turken en Marokkanen op slot te doen, drong bij degenen die er al waren het besef door dat weggaan betekende dat ze de deur in de toekomst gesloten zouden vinden.”
Het Nederlandse beleid van de jaren zestig en zeventig is exemplarisch voor de vaak contraproductieve wijze waarop de EU tot op de dag van vandaag met migranten omgaat. De hekken rondom Fort Europa zijn zowel in overdrachtelijke als in letterlijke zin zó hoog dat elke migrant die eenmaal binnen is, zich wel twee keer bedenkt voor hij of zij teruggaat naar het land van herkomst. En elke keer als er strengere regels voor migranten worden aangekondigd, leidt dat tot een grotere toestroom van asielzoekers die hopen dat ze nog van de oude procedure gebruik kunnen maken.
De gevolgen zijn pervers. Van alle migranten die wereldwijd onderweg omkomen, sterft driekwart aan de poorten van de Europese Unie. “Dood door beleid”, noemen Van Houtum en Lucassen dat, die de EU verwijten het vluchtelingenbeleid te hebben uitbesteed aan mensensmokkelaars en autocratische regimes. Toevalligerwijs is het geld dat de EU jaarlijks uitgeeft aan grenscontroles (1 miljard euro) evenveel als migranten jaarlijks betalen aan mensensmokkelaars. Intussen betekent de deal met Turkije een verdere uitholling van de mensenrechten, toch één van de fundamenten van de ‘waardengemeenschap’ die de EU pretendeert te zijn.
Het zijn treurige conclusies van een urgent boek. Je zou wensen dat de lijsttrekkers van de politieke partijen tijdens de verkiezingscampagne tijd vinden het te lezen.
—
Eerder verschenen in Wordt Vervolgd
