Glas en keramiek voor kenner en liefhebber
[Recensie] Met 120 pagina’s neemt het tijdschrift Vormen uit vuur dit keer een boekformaat aan. De aanleiding rechtvaardigt de kloeke vorm. De uitgeefster, de Nederlandse Vereniging van Vrienden van Ceramiek en Glas bestaat 70 jaar (in 2022). Daar hoort dit dikke jubileumnummer 250 bij. Het blad is met zijn gedegen aanpak en waardevol kunsthistorisch specialisme de laatste der Mohikanen in het aanbod vaktijdschriften.
Mij kost het overigens moeite de juiste titel te onthouden, omdat het vormen in vuur, zelfs het vormen van vuur technisch ook mogelijk is.
“Als we een object van keramiek of glas oppakken, kijken we naar onszelf,” vat de eminente toegepaste kunst-auteur Glenn Adamson, de passie van de liefhebber voor vormen uit vuur samen. Een mooiere inleiding kun je je niet denken.
Het terug gehouden, dienend ontworpen magazine geeft alle ruimte voor afbeeldingen. Die gulheid gaat echter niet ten koste van de teksten die het gebruikelijke compacte tijdschrift formaat overstijgen. De omvang lijkt een parallel gevolg is van de werkwijze van – met name – de keramist met opeenvolgende stook-sessies in de oven voor het aanbrengen van glazuren. Zulke maakaspecten leggen het trouwens vaak af bij een (toegepaste) kunsthistorische invalshoek. Maar dit keer niet. Naar aanleiding van een Antwerpse glazen beker (1599), ontdekt tijdens een aflevering van ‘Tussen Kunst en Kitsch’, november 2018 onderzocht Eveline Holsappel de ingegraveerde Friese namen. Het lijkt dat zij allen de beker schonken bij het huwelijk van Tjerck van Herema en Lucia van Hafta. Dat is het sociale verhaal van de bezitters of verzamelaars wiens rol tot voor kort niet aan bod kwam.
In hetzelfde artikel gaat Kitty Laméris, antiek glas specialist, die de beker bij de tv-uitzending als topstuk erkende, door over de techniek. Zij bespreekt en toont de gebruikte blaas-en modelleertechnieken (eerder verschenen in een boek) en duidt de ambachtelijke en schilderkunstige traditie van de trouwbeker.
De ware
Ook bijna 20 pagina’s (toegepaste) kunstgeschiedenis over de volle breedte biedt een kenmerkend liefhebbersartikel over eenvoudige, bruine maar mooi gedecoreerde gebruikskeramiek uit Bunzlau, Noord-Silezië, na 1945 weer Pools en Bolesławiec hetend.
Eén keramiekfabriek daar werkte vanaf 1926 met een Nederlandse agent. Zo werd het Duitse Bunzlau tussen 1900 en 1940 een merk op de Nederlandse markt. Verzamelaarster en auteur Adri van der Meulen spitte archieven door en beschrijft een kordate, gescheiden vrouw in Amsterdam die de Nederlandse zaken behartigde. Hier toont zich de ware verzamelaar die behalve de objecten ook de bijbehorende verhalen compleet wil hebben.
Een kort stuk gaat over de keramiek die Vincent van Gogh voor stillevens schilderde (afkomstig uit een recent boekje) en een ander over Brusselse faience – want ook dat bestaat.
Tussendoor presenteert de redactie statistieken van een eigen lezersonderzoek en gezellige foto’s van leden, lezers, conservatoren, medewerkers, kunstenaars over hun favoriete nummer van Vormen uit Vuur. Eén net gepensioneerde keramiekconservator bekent dat zij nu dan eindelijk tijd zal hebben om Vormen uit Vuur van kaft tot kaft te gaan lezen.
Als ‘centerfold’ drukte Vormen uit Vuur alle omslagen af. Slechts een enkele keer staat er geen pot of vaas voorop. Wonderlijk genoeg prijken er nu pas, op numero 250 daadwerkelijk vormen uit vuur – of vormen in vuur.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
