Beschouwende roman over het geheime leven van een poolse priester
[Recensie] Dit prachtige boek is een weergave van zeven brieven die Tony Kowalski aan journaliste Roza Renard dicteert. Tony is een ‘ontaarde’ priester, die zich niet houdt aan celibaat, ascese en soberheid.
In zijn als priester werkzame leven heeft hij zeven minnaressen, bij wie hij 4 kinderen heeft, en verzamelde hij zeven oldtimers. Hij wil dat Roza er een roman van maakt, en de oldtimers na zijn dood bezorgt bij onder andere zijn kleinkinderen.
Tony bedenkt een constructie om de erfbelasting te ontduiken, waarbij de ontvangers een symbolisch bedrag betalen, en dus de auto als het ware kopen. Tony komt uit Polen, maar is tijdens WOII gaan vechten voor Frankrijk, Engeland en België. Hij komt ook terecht in Nederland.
In de oorlog is hij kapelaan, en brengt het laatste oliesel bij stervende soldaten. Dit doet hij zeer minutieus en loyaal, maar bij vrouwen heeft hij zichzelf niet in bedwang. Bij elk van zijn zeven minnaressen vindt hij weer iets anders wat hem aantrekt. Hij dumpt ze echter allen na verloop van tijd omdat hij als priester toch niet met hen kan trouwen. Hij houdt zijn escapades lang verborgen voor zijn meerderen.
Zijn buurjongen Tanek is tevens zijn vriend. Tanek werkt als arts in het leger waar ook Tony werkt. Ze trekken veel samen op en maken van alles mee.
“Het leek wel of zijn oude buurjongen een eeuwige stralenkrans van warmte om zich droeg, terwijl ik mijzelf pijnigde met zelfverwijt en kilte.”
Het verhaal vertelt ook hoe het afgeloopt met de minnaressen, en de kinderen en kleinkinderen van Tony.
In zo’n beetje ieder hoofdstuk staat er een beschouwend gedeelte, een gedeelte met feiten over de oorlog die er toen speelde, en een gedeelte over het persoonlijke leven van de hoofdpersoon. De hoofdstukken zijn ingedeeld per auto, en derhalve per minnares, en binnen deze indeling nog een indeling per dagen van de week.
Het mooie aan deze roman is dat hij heel reflecterend is geschreven. Dat is bijvoorbeeld te zien in dit citaat:
“Als je ouder wordt, merk je dat verhalen deel uitmaken van een onzichtbaar web dat de ene gebeurtenis met de andere verbindt. Rampspoed harnast je, Roza, het vormt een overlevingsschild, maar het verfijnt ook antennes voor vreemdsoortige werkelijkheden. Misschien is dat wel wat mensen helderziendheid noemen: de ruis die een ziel bij zich draagt, de pijn van een ander die je zelfs op afstand diep kan raken. Gisteren vertelde ik je over onze escape naar Engeland. Ik was daarbij iets cruciaals vergeten, dat realiseerde ik me weer doordat ik vannacht in mijn droom overvallen werd door hetzelfde dwingende gevoel dat mij destijds in het wilde zeewater had doen duiken.”
Vrachtbrief is het elfde boek van filosofe en schrijfster Miriam Guernsberg. Zij heeft een Pools-joodse vader en daarom gaan veel van haar boeken over Polen. Er is een speciale website voor dit boek : www.vrachtbrief-roman.com.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
