"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Vrijen, Slapen, Eten, Drinken, Dromen

Maandag, 29 juni, 2020

Geschreven door: Jennifer Ackermann
Artikel door: Cyril Lansink

Luisteren naar de stem van je lichaam

[Recensie] U bent uw lichaam. Deze droge maar vérstrekkende constatering ten spijt weten we eigenlijk maar bar weinig van de wijze waarop dit lichaam dag in dag uit zijn levensfuncties uitvoert. Van het uiterlijk – en wat je eraan kunt doen – kunnen we geen genoeg krijgen, de interesse voor wat zich binnen in ons afspeelt en hoe bepalend dat is voor onze vitaliteit of ons gebrek eraan, steekt daar pover bij af.

Met een zowel elegant als wetenschappelijk gedocumenteerd geschreven boek biedt de Amerikaanse wetenschapsjournaliste Jennifer Ackerman tegenwicht tegen deze ‘oppervlakkigheid’. Haar methode: een mens – zelf fungeert ze regelmatig als voorbeeld – van zijn ontwaken ’s ochtends vroeg tot en met zijn slaap in de nacht erop te volgen en in te zoomen op allerlei (mogelijke) activiteiten en processen die zich tijdens die dag in zijn lichaam afspelen.

Dat inzoomen moeten we letterlijk nemen: in de zoektocht naar het hoe en waarom van lichamelijke acties en reacties liggen de meeste antwoorden op moleculair niveau verborgen. Wakker worden, honger krijgen, spijs verteren, aankomen en afvallen, verkouden zijn, vrijen, je inspannen, stress of vermoeidheid voelen – door de kennis van de werking van genen en receptoren, van de hormoonhuishouding, van het aan- en uitzetten van hersencellen leren we deze lichamelijke aangelegenheden steeds beter begrijpen. En vergeet ook de rol van de microbacteriën niet! Negenennegentig procent van de lichaamscellen blijkt van niet-menselijke aard te zijn. Maar zonder de effectieve inzet van deze ‘vreemde’ elementen – op de dikke darm zitten er 100 miljard per vierkante millimeter – zouden onze ingewanden niet normaal kunnen groeien en functioneren.

Ackerman presenteert veel van dit soort verrassende wetenswaardigheden. Een van de verdiensten van haar boek is daarom dat het fraai laat zien dat toenemend begrip en blijvende verbazing heel goed samen kunnen gaan. Hoe meer het raadsel van het lichaam en zijn werking wordt ontrafeld, hoe meer onze verwondering gevoed lijkt te worden.

Boekenkrant

Dat geldt zeker ook bij een van de recente ontdekkingen omtrent het menselijk lichaam: dat veel van zijn processen tijdgebonden zijn. Tot op celniveau leeft het lichaam volgens een ‘hele winkel interne klokken’. Gezondheid en prestaties, zo betoogt Ackerman, blijken ook af te hangen van de mate waarin de mens zijn leven heeft afgestemd op deze zogeheten circadiane ritmes. Ook binnen in ons lichaam is het dag en nacht, heeft alles zijn eigen tijd, en het is verstandig daar rekening mee te houden. Zo heeft men een verband geconstateerd tussen het effect en het tijdstip van de toediening van bepaalde medicijnen tegen kanker.

In onze veeleisende 24uurs-maatschappij valt het vaak niet mee om goed te luisteren naar de zachte stem van je lichaam. Om je gehoor te scherpen is het lezen van dit boeiende boek ten zeerste aanbevolen.

Eerder verschenen in Intermediair