Vader en zijn boeken
[Recensie] De tweede roman van Monika Helfer die naar het Nederlands is vertaald heet De bagage. Het speelt heel wat later in de tijd, de kinderen zijn groot geworden. Af en toe kom je behalve de familieleden personen tegen die ook in het eerdere boek een rol spelen. Als je weet waar de kinderen vandaan komen dan lijkt het erop dat de meesten behoorlijk goed terecht zijn gekomen. De aanduiding bagage, de Duitse denigrerende aanduiding voor mensen aan de rand van de samenleving, rustverstoorders die er eigenlijk niet bij horen, is niet meer op hen van toepassing.
Boeken als zijn lust en zijn leven
Behalve de achtergrond zijn er meer overeenkomsten tussen de boeken. Het is geschreven in dezelfde stijl. Niet al te ingewikkeld en bij vlagen beeldend taalgebruik, gemakkelijk leesbaar, met overwegend vrij korte zinnen. Ook de vertelwijze is identiek: een gefragmenteerd verhaal dat heen en weer springt in tijd en plaats.
Zoek de verschillen. Die zijn er gelukkig ook en dat zit dan vooral in het verhaal en de thematiek. Terwijl vader (de Duitse titel is Vati) in De bagage zijn kostje nog bij elkaar moest scharrelen als oorlogsinvalide heeft hij in Waar vader was een vaste betrekking. Hij is beheerder van een herstellingsoord voor soldaten, hoog in de Oostenrijkse bergen. Hij woont daar met zijn vrouw en de dan nog thuiswonende kinderen, onder wie Monika. Wat in dit boek pas echt duidelijk wordt is zijn grote liefde voor boeken. Hij kan in de prachtige bibliotheek zijn lol op, het is zijn lust en zijn leven.
Vader heeft het prima naar zijn zin maar zijn geluk is niet voor lang. Zijn vrouw wordt ziek en hij kan daar niet mee omgaan. Wanhoop overvalt hem en hij doet iets wat hem net niet noodlottig wordt. Hij krijgt de kans om de draad weer op te pakken maar wat de bibliotheek betreft zijn de vooruitzichten somber. Samen met Monika probeert hij te redden wat er te redden valt.
Het beste voor het laatste bewaard
Het is bijna niet te vermijden dat je beide boeken met elkaar vergelijkt, de overeenkomsten zijn daarvoor te groot. En dan moet ik toch bekennen dat Waar vader was een beetje minder aansprekend is. Soms kostte het moeite de aandacht erbij te houden. Dat komt vooral door de thematiek. Het boek zou vooral over vader moeten gaan maar dat is een lastig verhaal. Wat te schrijven over een man die nogal op zichzelf en zwijgzaam is, zich nauwelijks blootgeeft? Zijn verhaal is zeker intrigerend maar het is te weinig om er een heel boek aan te wijden. Om het toch nog enige substantie te geven zijn er wat andere geschiedenissen doorheen gemengd die niet lang beklijven.
Is Waar vader was daardoor een tegenvaller? Nee, zeker niet, maar het enige dat na een paar dagen is blijven hangen is de fase waarin vader geestelijk in de knoop komt. Het einde van dit boek is dan wel weer prachtig, dat blijft wel hangen en maakt het uiteindelijk zeker de moeite waard!
—
Eerder verschenen op JKleest
