De ontwikkeling van het geld
[Signalering] In philosophie des geldes (1900) wijst Georg Simmel erop dat het geld vanaf de middeleeuwen steeds meer veranderde van een middel tot een doel. Geld is een symbool dat niet alleen de ruil van waardevolle goederen en diensten mogelijk maakt, maar ook ruimte schept voor abstract denken en bijgevolg het kwantificeren van de aan goederen en diensten toegeschreven waarde. Stefan Mekiffer treedt in zijn briljante boek Warum eigentlich genug Geld für alle da ist in de voetsporen van de vermaarde Duitse socioloog, door een schets van de ontwikkeling van het geld te verbinden met een kritiek daarop. Dat doet hij in drie stappen.
In het eerste deel van zijn boek schetst Mekiffer de geschiedenis van het geld dat als artefact deels een ding en deels een gedachte is. Deze geschiedenis kenmerkt zich door het steeds verder verfijnen van een grote machine waarin het uit beloftes bestaande geld kan circuleren, waarvan alle bewegingen met wiskundige modellen kunnen worden berekend, alles ingenieus kan worden gecontroleerd en de output wordt gemaximaliseerd.
In het tweede deel maakt Mekiffer duidelijk dat deze machine de belofte niet waar kan maken dat, als de economie groeit, de welvaart stijgt en allerlei problemen (armoede, milieuvervuiling, et cetera) worden opgelost. Aan de hand van interessante analyses laat hij zien dat steeds meer delen van de samenleving gemonetariseerd worden en het vertrouwen waarop het geld berust wordt geschonden, omdat de in het vooruitzicht gestelde economische groei steeds meer een loze belofte zal zijn.
Aangezien het geld de motor van de economie is en blijft, maar de economische crisis die in 2008 manifest werd nog niet echt over is, lanceert Mekiffer in het derde deel ideeën voor de metamorfose van het geld. Deze metamorfose kan alleen plaatsvinden wanneer mensen inzien dat een economie die niet gebaseerd is op rente een redelijk alternatief vormt voor de huidige economie.
—
Eerder verschenen in Sociologie Magazine
