Iedereen gelooft
[Recensie] Bij het woord ‘geloven’ dachten we vanouds aan ‘de kerk’, al is er sinds het ontstaan van het christendom een veelvoud aan kerken en bijbehorende geloofsopvattingen. Sinds de tweede helft van de 20e eeuw zijn kerk en geloof echter steeds meer uit elkaar gegroeid. Niet iedere gelovige voelt zich nog actief verbonden met de kerk hetgeen het meest prominent naar voren komt in de zondagse kerkgang. Vandaag de dag zijn er genoeg gelovigen die hun heil buiten de kerk vinden en zich niet meer voelen aangesproken door de klassieke gedachte dat de kerk onze religieuze moeder is.
We dachten vanouds aan ‘de kerk’ maar de laatste tientallen jaren denken we bij geloven ook aan andere godsdiensten waarvan de islam het meest in het oog springt en niet altijd op de meest gelukkige wijze. Voor velen is het beeld van de islam voorgoed vertroebeld door de handelswijze van radicale moslims die gewelddadige acties niet schuwen om hun ongenoegen te uiten. Dat heeft z’n politieke achtergronden maar kan daarmee de barre terreuracties niet legitimeren. Het is wel jammer dat een kleine extremistische groep het beeld voor de stilzwijgende meerderheid negatief bepaalt.
Geloven is voor velen allang niet meer een ‘een stellig weten of kennen …en een vast vertrouwen’ zoals dat in een klassiek protestants onderwijsboekje, de Heidelbergse Catechismus, staat omschreven. In deze omschrijving hebben veel protestanten zich door de eeuwen heen herkend en deze opvatting bepaalde dan ook lang de kerkelijke traditie.
Dat is inmiddels ingrijpend veranderd. Geloven is ruimer en menselijker geworden, met de mogelijkheid om dingen niet meer zeker te weten. Er mag getwijfeld worden en wie goed naar mensen luistert, hoort tussen de regels door ook veel onzekerheid. Geloven is ook minder dogmatisch geworden: niet wat de kerk zegt maar wat mensen zelf vinden, voelen en denken. Geloven is daarmee veel subjectiever geworden, minder verheven, meer met alledaagse levenservaringen verbonden. Het accent ligt vaak ook minder op God en meer op de mens met spirituele levenservaringen. Dankbaarheid en verwondering spelen daarin een belangrijke rol naast de ethische consequenties. Voor veel mensen is de – christelijk geïnspireerde – levensstijl belangrijker geworden dan de traditioneel verantwoorde opvattingen. Het gaat er vooral om dat je een goed en integer mens bent om het simpel samen te vatten.
Dit alles komt in dit boek ook terug: geloven wordt hier in de breedste zin van het woord helder beschreven. Iedereen gelooft wel ergens in: het klassieke christelijke geloof, eigentijds en spiritueel, een politiek ideaal of … een complottheorie.
Wat geloof jij eigenlijk is bij uitstek een boek voor ‘beginners’: opgroeiende kinderen, jongeren maar ook volwassenen voor wie dit misschien de eerste kennismaking met het christelijk geloof is. Geloven wordt in al z’n menselijke dimensies verkend: je kunt geloven in jezelf, de ander, de aarde en “grote woorden” zoals een hoofdstuk luidt. Zo wordt de weg gebaand naar het laatste hoofdstuk “Ik geloof in God op mijn manier”.
Het boek is aantrekkelijk uitgegeven in een mooie lay-out met eigentijdse illustraties en bevat Verhalen en gedichten om over na te denken zoals de ondertitel aangeeft.
Karel Eykman is theoloog en werd in de zestiger jaren bekend door zijn bijbelverhalen op televisie. Hij werkte mee aan tv-programma’s als ‘De Stratemakeropzeeshow’, ‘De film van Ome Willem’, ‘Het Klokhuis’ en ‘Sesamstraat’.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
