"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

We hebben alles bij ons

Dinsdag, 15 november, 2022

Geschreven door: Arjen van Meijgaard
Artikel door: Marjon Nooij

Een ongemakkelijke worsteling

[Recensie] Arjen van Meijgaard (Den Haag, 1973) woonde begin jaren negentig in Parijs en verdiende de kost als au pair en straatmuzikant. Vervolgens studeerde hij Nederlandse taal- en letterkunde in Utrecht, waar hij ook zijn propedeuse Frans haalde. Tijdens zijn studie gaf hij Nederlandse les aan de Universiteit van Coimbra. Daarna was hij boekverkoper bij boekhandel Verwijs, docent Nederlands als tweede taal bij verschillende talencentra en onderwijscoördinator aan de Universiteit Leiden. Vanaf 2013 staat hij voor de klas op de Vrije School en de School voor Jong Talent (onderdeel van het Koninklijk Conservatorium) in Den Haag. Behalve aan tijdschrift Extaze leverde Van Meijgaard literaire bijdragen aan o.a. Deus Ex Machina, De Tweede Ronde, Ballustrada en De beste verhalen uit duizend woorden, (Nieuw Amsterdam, 2008). Hij schrijft recensies en houdt een eigen weblog bij met korte impressies van literaire fictie en non-fictie. (Bron: https://arjenvanmeijgaard.com/biografie/) We hebben alles bij ons is zijn debuutroman die in oktober 2017 verscheen bij uitgeverij In de Knipscheer.

Victor, een man van net dertig, woont samen met Marjolijn, maar beseft de laatste tijd dat het frisse van hun relatie van drie jaar wat sleets begint te raken. Ze lijkt zelf ook te beseffen dat het verval is ingetreden.

“Af en toe hoop ik dat ze een ander heeft. Dat zou alles veel makkelijker maken.”

Dwanggedachten
Dwanggedachten beheersen Victor. Hij probeert ze te negeren, maar blijft zoeken naar tekens die hem vertellen wat de dag voor hem in petto zal hebben. Wat is de betekenis van een dode duif voor de deur, een barst in de badkamerspiegel, kentekenplaten waarvan hij de cijfers door een rekensom uiteindelijk op honderd moet zien te krijgen, het schatten van het aantal tegeltjes – kijk eens naar de cover – op de wand van toiletten? In alles zoekt hij een betekenis. Een onzeker man, die veel bevestiging zoekt en grip probeert te krijgen op zijn leven.

Boekenkrant

“Ik had mezelf een mooi leven beloofd als ik het goed had en nog elke dag vraag ik me af of ik dicht genoeg bij de waarheid zat of niet. Wanneer zal ik weten of het leven dat ik leid mooi is? Of in ieder geval mooi genoeg?”

Van Meijgaard heeft ervoor gekozen het vertelperspectief bij de ik-figuur te laten en het verhaal ontwikkelt zich dan ook vanuit zijn point of view. De lezer zit als het ware in het hoofd van Victor, weet wat hij denkt en reist met hem mee. Bij dit perspectief is het echter belangrijk om te weten dat de verteller niet altijd betrouwbaar hoeft te zijn. De gebeurtenissen in het hier en nu worden afgewisseld met flashbacks waarin Victor overdenkt wat is geweest.

Moeizame relaties
Buiten zijn onvrede over de relatie met zijn vriendin, heeft Victor het ook moeilijk in de relatie tot zijn vader. Zijn ouders zijn gescheiden toen hij tien jaar was en hij heeft nooit begrepen wat daar de reden van is geweest. Leo, zijn vader, heeft het na een aantal wekelijkse papadagen laten afweten en het contact werd nagenoeg verbroken. Regelmatig heeft Victor geprobeerd om Leo op te zoeken of tegen te komen, maar het regelmatige verhuizen van Leo maakt hem uiteindelijk niet traceerbaar. Hij ontbeert de leuke vader die hij voor de scheiding voor hem was.

Onlangs zijn ze elkaar echter onverwacht tegengekomen en Leo vertelt hem dat hij op het punt staat om naar Portugal te verhuizen. Wanneer Victor hem helpt met het opruimen van zijn spullen, komen er niet alleen allerlei herinneringen naar boven, maar ook vragen waar hij het antwoord niet op weet. Hij zal zijn vader naar Portugal rijden en hoopt hiermee hun band weer wat te verstevigen en antwoorden te krijgen op zijn brandende, onbeantwoorde vragen.

Doel van de reis
Voor Victor heeft de reis echter ook een ander doel. Hij heeft afgesproken met Valerie, zijn jeugdvriendin die nooit uit zijn gedachten is geweest en zijn verlangen weer heeft aangewakkerd bij een toevallige ontmoeting. Door het ontbinden van het huwelijk van zijn ouders is ook de vriendschap tussen hen en de ouders van Valerie verwaterd.

“Hoe kon het, dat ze nooit begrepen hadden dat hun scheiding meer gevolgen had gehad dan alleen het einde van hun relatie? Een scheiding veroorzaakt niet één grote barst, maar talloze barsten. Die tussen mij en Valerie bijvoorbeeld, alleen hebben ze daar niet bij stilgestaan, niet eens over nagedacht.”

De reis is mentaal gezien zwaarder voor Victor dan hij had verwacht. Leo neemt in alles het voortouw en zijn zoon kan niet anders dan hem volgen. Met name het flamboyante gedrag van zijn vader tegenover het vrouwelijk schoon, stoort hem meer dan eens – vrouwen waren altijd al belangrijk voor hem en uiteindelijk de reden waarom hij zijn zoon niet meer ophaalde. Zijn vader en zoon vreemden van elkaar geworden?

Filmische roadtrip
Dit alles leidt tot schurende situaties en een innerlijke strijd. In hoeverre verschilt Victor van zijn vader? Waarom mist hij belangstellende vragen? Hebben ze wel écht alles bij zich? Het resultaat is een filmische roadtrip, waarin de auteur laat zien dat een scheiding nooit alleen gevolgen heeft voor de echtelieden, maar zeker ook voor naasten. Zelfs wanneer ze allang volwassen zijn, de vragen blijven. Het fijnbesnaarde verhaal heeft de nodige geestige noten en de vileine humor maakt alles wat lichtvoetiger.

Het lijden van de ik-figuur is heel voelbaar. Van Meijgaard heeft me hiermee weten te raken. Zijn proza is licht, helder en bondig, maar daarentegen absoluut niet verstoken van details. Een herkenbaar en levendig geschreven verhaal, dat me bij de laatste bladzijde niet meteen losliet vanwege het open einde waarop het nog heerlijk een poosje kauwen is.

Heel erg mooi!

Eerder verschenen op Met de neus in de boeken

Boeken van deze Auteur: