Honderd jaar KLM laat eerste decennia onderbelicht
[Recensie] De KLM bestaat dit jaar honderd jaar. En bij zo’n jubileum hoort uiteraard een boek. Met Welcome Aboard! van Bram Bouwens (verbonden aan het Onderzoeksinstituut voor Geschiedenis en Kunstgeschiedenis) en Frido Ogier (hoofdredacteur bij KLM) heeft dat jubileumboek vorm gekregen. In vijf hoofdstukken zetten deze auteurs de geschiedenis van in naam inmiddels de oudste luchtvaartmaatschappij ter wereld uiteen.
Zij doen dat in thema’s: elk hoofdstuk behandelt een ander thema. Volgens eigen zeggen doen de auteurs dat omdat hiermee een scherper beeld is te schetsen van de succes- en faalfactoren die het bedrijf getekend hebben. Het creëert echter een ietwat onoverzichtelijk boek, waarbij je als lezer bij elk hoofdstuk weer vooraan begint.
De hoofdstukken zelf zijn echter uitstekend te volgen en kunnen door de gestructureerde, thematische opzet wat dieper op de materie ingaan, wat het een heel mooi overzichtswerk maakt. Ook schuwen de auteurs de kritische noot niet. Hoewel het bestaan van KLM vele malen heeft afgehangen van de steun van de Nederlandse overheid, durven Bouwens en Ogier ook anderzijds de wrijving die er met regelmaat tussen de twee partijen bestond te belichten.
Technologie
Voor de technisch onderlegde lezer is hoofdstuk 3, Ontwikkeling in superlatieven: technologie in de luchtvaart, het meest aansprekend. Dat opent met een van de nieuwste toestellen: de Boeing 787-10 ‘Oranjebloesem’ uit de Dreamliner-serie. Door het gebruik van composietmateriaal is het lichter en daardoor zuiniger. Het toestel kan 344 passagiers over de langste vliegroutes vervoeren. Het hoofdstuk schetst verder het belang van technologische vooruitgang voor del luchtvaartsector en ook voor de KLM. Bij die technologische vooruitgang hoort ook de moeizame samenwerking met vliegtuigbouwer Fokker. Vooral vanwege overheidssteun zag KLM zich genoodzaakt Fokker-toestellen in te kopen, maar zodra de kans zich aanbood, ging de vliegmaatschappij zaken doen met het Amerikaanse Douglas, dat technisch veel betere toestellen bouwde. Vrijwel de gehele KLM-vloot bestond op den duur uit Douglas-toestellen.
Het zijn slechts enkele van de vele, interessante technische ontwikkelingen die in dit hoofdstuk worden opgetekend, al worden lezers die diepgaande technische details verwachten, teleurgesteld. Desalniettemin is dit hoofdstuk voor de technisch onderbouwde lezers met afstand het meest interessante.
Opvallend aan het boek is dat het in titel honderd jaar KLM beslaat. Die belofte komt het boek maar deels na. Ja, de hoofdstukken beginnen elk bij de oprichting van de KLM, maar met name de laatste decennia krijgen de aandacht. Ook hiervoor geven de auteurs in het voorwoord als reden dat dit de meest turbulente jaren van de KLM betreffen. Wellicht is dit waar, maar het zijn diezelfde laatste decennia die veel lezers zich juist nog wel zullen herinneren, terwijl dit niet opgaat voor de eerdere jaren, waardoor deze juist meer aandacht zouden behoeven. Alsof je de kinderjaren en puberteit in het levensverhaal van iemand wat afraffelt.
—
Eerder verschenen in TW
