Indrukwekkend verhaal over ontheemde mensen
[Recensie] Jeanine Cummins werkte tien jaar in de uitgeverswereld voordat ze fulltime schrijverwerd. Wie omkijkt, is haar debuut in Nederland maar is dan al internationaal spraakmakend. Jeanine Cummins wilde met deze roman graag bewustwording van haar lezers op gang brengen over de wereldwijde problematiek rondom migranten. ‘Daarom heb ik in deze roman een van de unieke, persoonlijke verhalen beschreven – al is het pure fictie – om de honderdduizenden verhalen die we misschien nooit te horen krijgen te eren. En daarom hoop ik dat mijn lezers in het vervolg anders over migranten zullen denken. Dat ze, als ze migranten op het nieuws zien, zich in elk geval deze zin zullen herinneren: ‘Deze mensen zijn mensen.’
Tijdens een verjaardagsfeestje wordt de familie van Lydia overvallen. Het grootste gedeelte van de familie wordt afgeslacht maar als door een wonder worden Lydia en haar achtjarig zoontje Luca gespaard. Ze waren toevallig in de badkamer toen de leden van het drugskartel binnenvielen en konden zich tijdig verstoppen. De man van Lydia, Sébastian, was journalist en had een artikel geschreven over het drugskartel uit de stad Acapulco. De leider van het drugskartel, Javier, kon dat niet accepteren en besloot de hele familie uit te moorden. Maar Lydia en Luca overleefden en sindsdien zijn ze hun leven niet meer veilig.
Ze vluchten uit Acapulco maar worden voortdurend door de mannen van Javier op de hielen gezeten. In de hele staat Guerrero is Javier de baas. Overal staan wegblokkades, iedereen lijkt op zoek te zijn naar Lydia. Net zoals zoveel ‘migrantes’ besluit Lydia op reis te gaan naar El Norte, de Verenigde Staten. Maar daar kom je niet zomaar in! Lydia gaat ondergronds, probeert op te gaan in de grote groep vluchtelingen die Mexico wil verlaten. Twee zusjes uit Honduras, Rebeca en Soledad, komen ze onderweg tegen. Samen trekken ze verder, overlevend op La Bestia, een grote goederentrein met op het dak talloze vluchtelingen. Vluchtelingen die worden opgejaagd door de politie, door leden van de kartels, door inhalige dorpelingen.
Maar ze komen onderweg ook goede mensen tegen, mensen die hen af en toe onthalen op een goed maal en water voor onderweg. Duizenden kilometers legt het viertal af, ze worden onderweg beroofd, overleven het maar net, ze zijn nergens veilig. Altijd voelen ze de lange arm van Javier. Uiteindelijk belanden ze vlak bij de grens met Amerika maar daar begint de beproeving pas echt. Amerika wil namelijk helemaal geen vluchtelingen opnemen en houdt de grenzen hermetisch gesloten. Om toch Amerika binnen te komen zullen ze een ‘coyote’ moeten vertrouwen, een mensensmokkelaar, die voor veel geld de vluchtelingen op een barre tocht door de woestijn neemt. Op weg naar het beloofde land… maar zullen ze daar ooit aankomen?
De auteur heeft een levensecht verhaal neergezet. Ze laat je kennis maken met de mens achter de ‘migrantes’. Mensen die zo wanhopig zijn dat ze het risico nemen de vlucht niet te overleven. Elke dag sterft er wel iemand in de woestijnroute die Lydia uitkiest. En hoeveel vluchtelingen sterven er niet bij de overtocht van de Middellandse Zee, op zoek naar een betere toekomst? Onder de vluchtelingen zijn ook kleine kinderen, kinderen die extra kwetsbaar zijn en te veel dingen zien die voor hun ogen nog niet bedoeld zijn. Kinderen die soms niet overleven.
Een minpuntje in het verhaal is dat de auteur wel erg veel wil vertellen in één boek. Dat doet het tempo in het verhaal geen goed, soms komt de geloofwaardigheid daardoor ook in het geding. Maar al met al een heel indrukwekkend verhaal over ontheemde mensen en wat zij allemaal wel niet moeten doorstaan in de hoop op een beter leven.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren.
