Twee keer hetzelfde lezen is twee keer iets anders zien
[Recensie] Op Instagram volg ik nagenoeg alle uitgeverijen en ben altijd nieuwsgierig naar de nieuwste boeken die er verschijnen. Zo viel behalve deze knalgele cover ook de tekst bij het bericht op. Wie kent er niet de contactadvertenties van weleer? Je zult vanaf een bepaald bouwjaar moeten zijn om je dat te herinneren maar voordat er Tinder was en vele soortgenoten die volgden, was de krant dé aangewezen plek buiten het uitgaansleven, om je zoektocht naar een partner kenbaar te maken. Ja ja, ook de oudjes waren social op media.
Bert Staal is van huis uit een nuchtere Fries en kent ook de advertenties uit het ‘M zkt V’ tijdperk en liet zijn fantasie de vrije loop om hier een eigen invulling aan te geven. Ik had verwacht een boekje te krijgen met puzzelachtige advertenties die me zouden uitdagen tot het ontrafelen van afkortingen die de lachspieren zouden triggeren. Maar nee, het liep even iets anders. Bert Staal heeft zich nét een tikkie anders geuit, namelijk in gedichtvorm. Aan de ene kant moest ik dus even mijn verwachtingen bijstellen maar eenmaal aan het lezen kwam die lach vanzelf.
Een voorbeeld, en ik heb een ‘net’ gedichtje gekozen:
“De handen zijn gevouwen
de aardappels geprakt
’s maandags gaan we de was doen
en ’s woensdags het gehakt
Wie wil er met mij trouwen”
Iedere pagina heeft een gedicht dat vijf regels telt, waarvan de laatste telkens dezelfde. 52 stuks staan er in dit boekje. Op de flaptekst staat de omschrijving miniatuurtjes en die is wel heel treffend gevonden. Van een lief stukje tekst naar ronduit smakeloos, van hilarisch naar wanhopig. Bert Staal neemt het fenomeen van het stellen van dé vraag ‘Wil je met me trouwen’ behoorlijk en eigenzinnig op de hak. Dat resulteerde in verbazing, lachen (en hardop voorlezen) maar vooral een averechts effect, en dat lijkt precies ook de bedoeling te zijn. Dat vertaalt dus precies de toon van wat Staal wil zeggen, of eigenlijk wil weergeven. Niet te serieus, met een dikke knipoog en vanuit het perspectief van een wanhopige vrijgezel soms ook behoorlijk wanhopig. En dát werkt opnieuw, bedoeld of niet, op de lachspieren.
“Slank zijn is een honger
we halen alles uit de kast
en als je echt aan de lijn wilt
bind ik je wel vast
Wie wil er met mij trouwen”
De manier waarop Staal met woorden speelt, de dubbelzinnigheid gebruikt om zijn doel te bereiken is best knap. Twee keer hetzelfde lezen is twee keer iets anders zien. En dat is leuk. Spelen met woorden, woordgrapjes en dat op een soms wat absurde wijze. Ik hou er wel van. Een leuk boekje dat zich qua teksten ook heel goed leent als scheurkalender of een dagelijkse publicatie.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
