"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Winter

Vrijdag, 29 november, 2019

Geschreven door: Ali Smith
Artikel door: Roeland Dobbelaer

Overleven in Engeland

[Blog] Op vakantie in Frankrijk las ik in dezelfde week Winter van Ali Smith en De Paradox van geluk van Aminatta Forna (het laatste boek is al uitgebreid besproken op deze site door Agnes Eikema en Lagagè). Beide prachtige romans van Engelse schrijvers, beide spelend in het Londen van nu, beide met een vrouw in de hoofdrol die op zoek is naar de zin van het leven. Forna vertelt een echt verhaal met een kop en een staart. Haar personages gaan leven, het zijn mensen van vlees en bloed, die zich een weg moeten zien te banen in de jungle die Londen heet. Het zijn ‘gewone’ mensen, dat wil zeggen mensen die geen buitenissigheden hebben, rugzakjes, geen beschadigde mensen, het zijn geen typetjes… Het zijn mensen die je zou kunnen tegenkomen, waar je bevriend mee zou kunnen zijn. Niet dat ze niet van alles hebben meegemaakt – ook negatieve dingen – maar ze zijn er niet ‘gek’ door gaan doen. Dat kan namelijk. Gewone mensen die hun problemen weten te tackelen.

Ali Smith pakt het anders aan. Haar roman Winter is veel poëtischer, beeldender, ‘experimenteler’. Ze verzint woorden, buigt woorden om, ze vertelt minder een verhaal. Liefhebbers van prachtig taalgebruik komen bij Ali Smith op elke pagina aan hun trekken. Winter bevat anekdotes over wat mensen meemaken. Ook hier volgen we een aantal mensen van nu. Internet speelt een grote rol, de moderne samenleving speelt een rol. Bij Smith wordt de tegenstelling tussen de Brexiteers en de tegenstanders van de Brexit, en alle politieke opvattingen die in deze tegenstelling passen mooi uitgewerkt in het conflict tussen de twee zussen op leeftijd Sofia en Iris. Ze zijn elkaars tegenpolen en haten elkaar. Met de zoon van Sofia en diens zogenaamde vriendin brengen ze kerstmis door. In tegenstelling tot in De Paradox van geluk heeft Smit van haar hoofdrolspelers wel typetjes gemaakt, mensen die door hun opvoeding, door nare ervaringen wel gek zijn gaan doen, mensen die beschadigd zijn, karaktertjes. Ondanks de mooie taalvondsten vond ik Winter daarom minder boeiend dan De Paradox van geluk.

Onze tijd maakt dat mensen, veel meer dan vermoedelijk een eeuw of wat geleden, toen de levensloop van mensen bij aanvang meer vast stond, moeten zoeken naar wie of wat ze kunnen en willen zijn. Veel mensen lukt dat niet, maar veel mensen ook gewoon wel. Die laatste groep is zeker zo interessant als de eerste. Winter gaat over de eerste groep, De Paradox over de tweede en dat maakt dat de roman van Forna meer gaat over vat krijgen op het leven, over hoop, over geluk misschien. En dat sprak me net wat meer aan. We hebben per slot van rekening inspiratie nodig om het leven wel te laten lukken.

Heaven

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles

Boeken van deze Auteur:

Het huis met de schaduw

De paradox van geluk

De paradox van geluk