Kraakhelder commentaar zonder commentaar
‘Ze rijdt langs loodsen en over een spoorbaan die niet meer gebruikt wordt. Het land is vlak, kaal en open. Vroeger was hier het vertier, vroeger paradeerden tot aan de morgenstond hoeren, zeelui en studenten op de Kaap. Vroeger was hier nog een vroeger, verhalen aan de bar, legendarische figuren, cafés die “sinds 1874” tot laat in de nacht doorschonken. Nu ligt het terrein aan de kade braak, er zal gebouwd worden, maar wanneer of voor wie is onbekend.’
Daar is de garage waar Anna haar auto brengt, in desolaat terrein, een uithoek van Rotterdam. Daar staat een man in een halflange leren jas met een brilletje, de baas, een subtiele charmeur. ‘“Ik ken je, ik ken je. […] Ik weet waar ik u van ken. Van de film. Meg Ryan, kent u die? U lijkt op Meg Ryan.”’ Bij het noteren van haar gegevens schrijft hij in kapitalen ‘MEG’ op. En bij het afhalen van de auto weer een kopje koffie, verhalen over zijn videocollectie, over zijn dertienjarige zoon, en Anna is al te laat voor een tweede afspraak. Maar ze vindt het niet erg, stiekem speelt ze met de gedachte aan een affaire met de Turkse garage-eigenaar.
Zou een jonge reclamemaakster vallen voor een oudere man, een Turkse man, een garage-eigenaar? Ja. Zou die man het ook nog zonder bijbedoelingen doen? Ja, dat zelfs. Sanneke van Hassel laat het gebeuren, onopgemerkt, zonder commentaar, en weet het bijzondere in iets alledaags om te toveren. De verhalen in Witte veder hebben die kwaliteit allemaal: het ongewone, het dramatische, geluk, woede en verdriet, worden in Van Hassels kundige handen gewoon. Zoals in retrospect, in herinnering, het leven de pieken doet eroderen en de dalen opvult, zo toont zij het: de rauwe, saaie werkelijkheid, en niet meer dan dat.
Mensen die uit elkaar gegroeid zijn, een scheiding die scherp gemankeerd wordt door de komst van een ander, maar verzacht door uitgesteld vertrek: ze hebben nog geen nieuwe huizen, en hij slaapt wel op z’n werk. Een zoon komt na lange tijd weer bij zijn moeder logeren, maar als dat er onverhoopt niet van komt, moffelt ze de hoop weer weg voor onrealistische berusting: haar zoon woont immers in Amerika? Ze zien elkaar gewoon niet vaak. Een jongen komt naar Nederland voor de liefde, werkt ver onder zijn opleidingsniveau, maar zij blijkt vreemd te gaan. Het leven gaat door.
‘Na het voorval met het trainingsjack is hij niet meer thuis geweest, zijn verhuizing (twee koffers en een cameratas) niet meegeteld. Al snel ging hij met andere vrouwen mee, sliep bij een vriend op de bank. Zo doet het dier. Het eet, vrijt, praat, lacht. Het repareert de kachel als het koud wordt.’
Van Hassels kunde toont zich bovenal in haar stijl. Ze schrijft kraakhelder, geen woord te veel, beperkt zich bij het beschrijven van emoties en vooral bij het geven van commentaar. Ze geeft de lezer de ruimte. Een ruimte die groot is, want de mensen die haar verhalen bewonen staan alleen. Ze koesteren heel consequent hun illusies, gedragen zich zoals van hen verwacht wordt, maar je voelt de eenzaamheid. En daarin schuilt een andere kracht van Witte veder: dit zijn verhalen van nu, over grootsteedse mensen in de eenentwintigste eeuw.
Witte veder brengt heldere beelden van deze tijd, met compassie, een commentaar zonder commentaar, verhalen die blijven hangen en die doen verlangen naar meer. Laten we niet meer spreken van beloftes, laten we ons er met genoegen bij neerleggen: Sanneke van Hassel schrijft en blijft dat hopelijk doen.
