Hoe het leven een wending kan krijgen wanneer je vijftien bent
Pipi met de kousen
[Recensie] Haar naam is Matija Cukrov, een meisje van bijna vijftien jaar die in de laatste klas zit van de basisschool. Ze woont met haar moeder Vera en baka (oma) Dorotea op de elfde verdieping van een flatgebouw in Kroatië. Ze is erg trots op haar baka.
Matija is een extravert en bijdehand type en ze neemt dan ook niet graag een blad voor haar mond. Gympen met losse veters zijn cool en ze geeft grif toe dat ze liever over breakdance en voetbal praat dan over kleding en make-up. Haar handelsmerk is het dagelijks dragen van twee verschillende kleuren kniekousen, wat haar de bijnaam Pipi opleverde. Je ziet niet snel aan haar dat ze een meisje is, maar ze maakt zich er steeds minder druk om wanneer ze wordt aangesproken met ‘knul’. Uit het stoere hout gesneden, brengt ze veel tijd door met Jurica, haar vriendje door dik en dun.
Een vader
“Vanavond kwam mamma naar mijn kamer. Ze ging naast mij liggen. Eerst zweeg ze en streelde ze mijn haar. Toen begon ze ineens te praten over de man van wie ze mij heeft gekregen. Dat had ze nog nooit gedaan. Ze vermeed de woorden jouw vader. Ik onderbrak haar niet. Ik heb haar zelfs niet naar zijn naam gevraagd. Ik kwam te weten dat ze heel vaal van hem hield en dat hij dertien jaar ouder was dan zij.”
Wanneer haar moeder haar een krantenartikel laat lezen over een fotograaf die voor het eerst in vijftien en een half jaar weer in het land is voor een expositie, gaat haar ineens een lichtje op en beseft ze dat Kristijan Tomić haar vader is. De gelijkenis tussen haar en deze man is treffend.
Met Junica smeed ze een plan. Ze vragen een interview aan met Tomić om een artikel te maken voor de schoolkrant. Zou Tomić in de gaten krijgen wie hij voor zich heeft?
Cin III
Ondertussen merkt ze dat Vera al een poosje zwak is, veel op bed ligt en griep lijkt te hebben. Maar Matija hoort een gesproken boodschap van de arts Anka Dorić, die spreekt over ‘biopsie-uitslag’ en ‘Cin drie’.
Op het internet vindt ze de informatie waaruit blijkt dat haar moeder kanker heeft en ze besluit de behandelend arts een mailtje te sturen met vragen. Daarop krijgt ze een uitgebreid antwoord en uitleg terug. Vera belandt in het ziekenhuis en wordt geopereerd aan baarmoederhalskanker.
Tja, en voor wie nu nieuwsgierig is naar de afloop… meer kan ik niet vertellen, zonder spoilers weg te geven!!!
Deze YA-roman bestaat uit een roman en aansluitend een nawoord van Dr. Anka Dorić met vijfentwintig vragen en antwoorden over besmetting met HPV, de mogelijke risico’s op baarmoederhalskanker en de mogelijkheid om je op jonge leeftijd te laten inenten. In heldere taal wordt alles uit de doeken gedaan.
Dit boek is inmiddels verplichte kost voor de hoogste klassen in het basisonderwijs in Kroatië en de jeugd is hier zeer enthousiast over. Het boek heeft meerdere prijzen gekregen en is uitgeroepen tot de beste YA roman in 2010. De Nederlandse vertaling en bewerking is van Sanja Kregar in samenwerking met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
Matija is in de roman de ik-verteller. Heerlijk chaotisch kan deze puber van de hak op de tak springen en al haar gedachten rollen over de bladzijden heen. Het is niet verwonderlijk dat de jeugd dit een zeer aansprekend boek vinden, omdat menige puber zichzelf er in zal kunnen herkennen.
In het nawoord is Dr Anka aan het woord die vertelt over de risico’s op het krijgen van baarmoederhalskanker. Ze vertelt ook over de mogelijkheid om je te laten inenten op jonge leeftijd, voordat je seksueel actief wordt. Het is een fris boek om te lezen en al lezende wordt er op een speelse manier voorlichting gegeven over een eventuele besmetting met het Humane PapillomaVirus – HPV.
Het zou eigenlijk ook op de Nederlandse scholen op de leeslijst gezet moeten worden. Zeer leerzaam op een speelse manier.
Over de auteur
Julijane Matanović is hoogleraar Moderne Kroatische Literatuur aan de Universiteit van Zagreb en heeft al meerdere literaire prijzen gewonnen. Dit boek is het eerste dat in het Nederlands is vertaald.
Anka Dorić is arts en gespecialiseerd in bloedtransfusie. Hierdoor komt ze geregeld in aanraking met besmettelijke ziektes. Ze schrijft hier regelmatig over in Kroatische tijdschriften. Daarnaast schrijft ze ook gedichten en kinderboeken.
—
Eerder verschenen op Met de neus in de boeken
